درام، با تبدیلکهکشان مفاهیم به متن، روایتهای قدرتمندی را خلق میکند که در آن قهرمانان و ضدقهرمانان بر سر تصورات خود از خیر و شر به مبارزه میپردازند. تماشاگران با همذات پنداری با این شخصیتها، به معانی فراتر از خود دست مییابند و در مقابل پیامدهای اخلاقی آنها را بررسی میکنند؛ در مورد قهرمانان و دشمنان میآموزند، از وقایع تاریخی، بینشهای جدیدی کسب کرده و با دیگران احساس همبستگی پیدا میکنند. تئاتر این فرایندها را در قالبی زیبایی شناسانه، متمرکز و شفاف ارائه میدهد، اما فرم دراماتیک، تمامیت زندگی اجتماعی مدرن را فرا میگیرد.
اوصاف داستانی و روایتهای واقعی از حوادث حیاتی در زندگی مدرن، به شکل قابل توجهی از استعارهی درام بهره میگیرند. در رمان مشهور دان دیلیلو، «سرو صدای سفید»، شخصیت مالیخولیایی داستان، تخلیه شهرش در برابر ابر سمی را تماشا کرده و از این صحنه تمجید میکند:
« تاریک بود ... دربرابر ما صحنهای از بینظمی گسترده ... مانند سقوط یک پایتخت استعماری به دست شورشیان متعهد قرارداشت. درامی بزرگ و نیرومند با عناصری از جنس تحقیر و گناه.»
شکلگیری تئاتر به «مصنوعیشدن» فزایندهی درام اجتماعی، فرمی زیباییشناختی بخشید و موفقیت عناصر متنوع نمایش را متبلور ساخت. تئاتر، تلاشی آگاهانه و عملی برای ایجاد تأثیر دراماتیک از طریق هنر است.
از نویسنده کتاب بیشتر بدانیم
جفری چارلز الکساندر جامعه شناس معاصر آمریکایی و نظریه پرداز برجسته اجتماعی است. او بنیانگذار مکتب جامعه شناسی فرهنگی بوده که از آن به عنوان «برنامه قوی» یاد می کند.
الکساندر در حوزه جامعهشناسی فرهنگی از تفکر دورکیم، در نظریه کنش و کارکردگرایی جدید از نظرات وبر و پارسنز و در حوزه تضاد و اقتصاد بیشتر از نظریه مارکس استفاده کرده است. وی از جمله جامعه شناسانی است که اعتقاد راسخ به نگرش چند بعدی دارد. به همین سبب هر کدام از جامعه شناسانی را که تأکید بیشتری بر یک بعد (فرد، جمع و یا عینیت و ذهنیت) کردهاند، مورد انتقاد قرار داده است. هدف وی ارائه مدلی بوده که بتواند با تأکید بر جنبهها و ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و سازگاری میان آنها در تحلیل پدیدههای اجتماعی موفق عمل کند.
در این کتاب، جفری الکساندر استدلال میکند که جامعهشناسی فرهنگی و «پراگماتیسم/عملگرایی فرهنگی» نقشی بنیادین در فهم چالشها و دگرگونیهای ساختاری و همچنین شناسایی فرصتها و چشماندازهای سیاسی در زندگی اجتماعی امروز ایفا میکنند.
محور رویکرد الکساندر، مدل جدیدی از «کنش اجتماعی» است که عناصری از تئاتر آوانگارد و نظریه اجتماعی مدرن را در هم میآمیزد. او این مدل را به کار میگیرد تا درک جدید و عمیقتری نسبت به مجموعه متنوعی از کنشگران، جنبشها و رویدادهای اجتماعی ارائه داده و با طرح نمونههای تجربی بارز، سرشت نمایشی زندگی اجتماعی را به تصویر کشد.
خلق «درامهای» موفق اجتماعی، سرنوشت جنبشهای اجتماعی را تعیین کرده و اهرمهای کسب قدرت سیاسی را فراهم میآورد. مدرنیته نه کاریزمای فرهنگی را از میان برده و نه «اصالت» را سرکوب کرده است؛ بلکه برعکس، این دو، برای کنشگران اجتماعیِ آگاه، به مثابه ابزاری قدرتمند عمل میکنند که با به کارگیریِ ماهرانه و باورپذیرِ آن، میتوانند نظر و حمایت دیگران را جلب کرده و آنها را با دیدگاههای خود همراه سازند.
این اثر، جایگاه الکساندر را به عنوان یکی از اصیلترین اندیشمندان اجتماعی دوران ما بیش از پیش تثبیت میکند. این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشتههای جامعهشناسی و مطالعات فرهنگی، مطالعات اجرا، تئاتر و سایر حوزههای علوم اجتماعی و علوم انسانی بسیار جذاب
خواهد بود.
کتاب درام زندگی اجتماعی، فصل مشترک مطالعات اجرا و تئاتر آوانگارد است.
خواندن این کتاب برای پژوهشگران حوزه ی تئاتر و علاقمندان به مطالعات اجرا بسیار مفید خواهد بود.