«من» به کارگردانی فرهاد تجویدی؛ نگاه تلخ به مناسبات انسانی در جامعه امروز
نمایش «من» به کارگردانی فرهاد تجویدی که این روزها در تالار محراب روی صحنه است، از 50 بازیگر جوان بهره گرفته که خود را بسیار کار آزموده نشان میدهند.
حمید کاکاسلطانی: نمایشنامه «من» به نویسندگی حمید ورد و فرهاد تجویدی، روایت آدمهایی است که در جامعۀ شهری (تهران) در پیچ و خم زندگی برای رسیدن به اهداف و آرمانهای خود با مشکلات و موانعی مواجه میشوند که با فطرت انسانی منافات دارد. آنان در کشاکش این رویدادها، علی رغم میل باطنی در بطن این حوادث قرار میگیرند و در نتیجه یا سرخورده و نابود میگردند یا ناخواسته با آنها همسو شده و عامل بروز نابسامانیهای بیشتر اجتماع
... دیدن ادامه ››
میشوند.
نویسنده با خلق شخصیتهای بسیار (50 شخصیت) در یک متن مکتوب غیر رئالیستی با رگههای گروتسک توانسته است به صورت اپیزودیک واقعیتهای تلخ اجتماع را به صورت بدیع و متفاوت به نگارش در آورد. نگاه تیپیکال به شخصیتهای نمایش با تصویر کردن چهرۀ بیرحم شهری از طریق طرح روایت گونه اول شخص از زبان شخصیتهای نمایش که به صورت بازی در بازی به نمایش در میآید، ارائه چندین قصّه نمایش تو در تو که نشان دهندۀ جایگزینی ارزشهای مادی و سوداگرانه به جای ارزشهای معنوی و تبدیل آدمهای هدفمند به آدمهای مأیوس، در هر قصه نگاهی تلخ به روابط انسانی جامعۀ شهری دارد. اینکه چگونه هدف وسیله را توجیه میکند و ارزشهای انسانی چگونه از اوج به قهقرا نزول مییابد؟
نمایشنامه از طرح داستانی خطی و خوش ساخت پیروی نمیکند، و شخصیتهای نمایش به گونهای پردازش شدهاند که در در یک روند اپیزودیک به طور مقطعی رویدادهای مربوط به زندگی خود را روایت میکنند و ایدههایی که توسط شخصیتهای دیگر به نمایش تبدیل میشود.
بنابراین نمایشنامه به صورت «وودویل»های کوچک شامل هشت قطعه نمایش است که هر کدام بخشی از معضل شهری را به تصویر میکشاند.
مشکلات جوانی که علی رغم علاقمندی به حرفۀ بازیگری ناکام میماند و یا دختری که برای ایفای نقش در سینما با آدمهای رذل مواجه میشود. مردمی که برای ایاب وذهاب در مترو دچار ازدحام و شلوغی هستند، کتابخانهای که دیگر هیچ کس در آن کتاب نمیخوانند و...
نویسنده سعی کرده است با دقت در فواصل بین قطعات نمایش با تماشاگران ارتباط برقرار کرده و با طرح پرسشی از آنها موجب تفکر و تأمل آنها شود. اینکه به راستی نقش آنان در این آشفته بازار چیست؟ یا مقصر اصلی در این نابسامانیها فرد است یا اجتماع؟ و انگشت تقصیر به سمت چه کسی باید باشد؟ بنابراین تکنیک درام نویسی تا حدودی به شیوۀ اپیک و حماسیِ برشت شباهت دارد و تماشاگر با مشاهدۀ تصاویری از این نوع با خودش مواجهه میشود و شاید بگوید به راستی من کجا هستم؟
فرهاد تجویدی، کارگردان نمایش با انتخاب درست متن نمایش که در شرایط کنونی ضرورت دارد، نیمی از راه را به شایستگی طی کرده است، موضوع اجتماعی با نگاه تلخ انتقادی به مناسبات انسانی.
تجویدی سعی کرده است با گزینش حدود 50 بازیگر علاوه بر تولید یک اثر نمایشی، اجرای کارگاهی، آکادمیک و تأثیر گذار را ارائه نماید. بازیگران جوانی که با سنین حدود 18 لغایت 26 سال شاید اولین تجربۀ بازیگری را پشت سر میگذرانند. بدن مناسب و بازی روان از ویژگی این بازیگران است. تجویدی از هیچ ابزار و لوازم صحنهای (آکسسوار) بهره نمیگیرد، طراحی صحنه متکی بر حرکات فرم و بازی بازیگران است.
از نورپردازی رنگارنگ، موسیقی متنوع و دکور پر زرق وبرق خبری نیست، همه چیز ازطریق بدن بازیگر و رویدادهای صحنهای بازگو میشود. هر حرکت نمایشی نمایانگر معنایی خاص است. بازیگران بدون ادعا، و با صداقت واقعی و بدون غلوّ، احساس نقش و مفاهیم نهفته درمتن را به مخاطب منتقل میکنند. نظم و هماهنگی صحنهای ویژگی مهم نمایش است و در طول مدت نمایش حضور 50 بازیگر جوان حتی لحظهای یکدیگر را ماسکه نمیکنند و این مبیّن دقت، تمرین و تلاش مستمر گروه است. استفاده از افکتهای صوتی (صدای بازیگران) بخش خلاقانه اثر است، صدای دست و پای بازیگران هماهنگ است و در مجموع به نظر میرسد بخشهایی از هدایت بازیگر به شیوۀ بیومکانیک و روشی است که «مایرهولد» کارگردان بزرگ ابداع کرده است. و در بخشهایی نیز از طریق برانگیختن احساسات و هیجان تماشاگران مدل «Agitativeprop» را اجرا میکنند ودر مجموع کارگردان از طریق تلفیق و به کار گیری شیوههایی از ژانرهای نمایش با نگاهی مدرن در شکل «اجرا» نمایشی قابل قبول را در معرض دید تماشاگران گذاشته است،
در پایان طرح چند نکته در شرایط کنونی تئاتر کشور قابل تأمل است:
۱- تالار محراب از تالارهای معروف، مطرح و شناخته شده کشور است که متأسفانه گاهی دچار وقفههای مقطعی شده است که عدم تسلسل در جذب تماشاگر و خاموش شدن مقطعی چراغ صحنه متأسفانه گاهی تماشاگران خود را از دست داده است! به نظر میرسد با مدیریت جدید، مشکلات سالن تا حد زیادی حل شده و حضور هنرمندان جوان بارقهٔ امیدی است که میتوان به آن امیدوار بود.
۲- فرهاد تجویدی به عنوان کارگردان، با کشف هنرمندان جوان ومستعد، فعل توانستن را گرچه سخت ولی زیبا صرف کرده و از این منظر قابل ستایش است.
۳- حضور هنرمندان جوان در عرصۀ تئاتر در این اجرا چیزی کمتر از بازیگران حرفهای تئاتر کشور نداشتهاند، امیدواریم این اثر مقدمهای برای حضور آنها در عرصههای بزرگتر باشد. و مسئولان توجه بیشتری به هنرمندان جوان داشته باشند.
ﻣﻨﺒﻊ : ﺳﺎﯾﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺌﺎﺗﺮ
ﻟﯿﻨﮏ : http://www.theater.ir/fa/reviews.php?id=42031