نمایش پینوکیو

"فانتزی سرخ"

"پینوکیو" نمایشی سورئال با تعلیق‌های زمانی و متنی غیرخطی، از همان دست اجراهایی‌ست که جذابیت‌هایِ پست مدرنی‌اش را به صحنه می‌آورد، و با ورود سویه‌هایی از یک ماجرای جنایی، گیرایی و کششی ایجاد می‌کند تا بتواند با فرم مورد نظرش، آنچه را که می‌خواهد، بیان کند.
پینوکیو داستان مواجهه‌ی تماشاگر با تخیلات قوی و ذهنی با انتزاعی عمیقِ دخترنوجوانی‌ست که به صحنه می‌آید. چنان جفت وجور می‌شود که نمی توان مرز بین رئال و انتزاع را تا پیش از صحنه‌ی پایانی تشخیص داد. همچون بازیِ درهم‌پیچیده‌ای که با تله‌های متعدد قصد درگیرکردن مخاطبش را دارد. آنچنان که درهیچ لحظه قادرنباشد از فضای آن، خارج شود.
جابجایی شخصیت‌ها، بطور مکرر حتی بدون هیچ قاعده‌ی مشخصی، رفت و آمدهای پر تعدادست. وجود دکوری که مسیرهای قاعده‌مند را مختل می‌کند تا پیش‌بینی ناپذیر، هر در، ورودی همان خروجی نباشد. و درهم‌ریخته، هر آن، انتظار سیالیتِ مسیرهای ورود به صحنه گشوده باشد.
"پینوکیو"متنی با درام واقع‌گرا نیست اما کاملا در بافتار خود نشانه‌های واقع‌گرایی را تا سرحد امکان می‌گنجاند تا از تلفیق فضایی انتزاعی، رخدادی واقعی را به میدان بیاورد. رخدادی که دست آخر باز هم تنها در محفظه‌ی ذهن قابل ترجمه است.
"پینوکیو" ترفندی جذاب برای درانداختن مخاطب/ناظرست برای کشیدن او به دنیای فهمِ اتفاقات.. همان چیزی که مدام ذهن بدنبال تعبیر و ربطِ منطقی وقایع‌ست. اما آنچه بیش از همه در اجرا اهمیت دارد، دیدن و شنیدن‌ست وتکثرهای متعدد و تداعی‌هایی که به محتوایی قابل وقوع ارجاع دارد. یا به‌عبارتی “تصور و تجسم”قدرت و توانایی دیدن با استفاده از چشم ذهن،جان مایه‌ی این نمایش‌ست.
تجسم‌هایی که دخترنوجوان در ایده‌آل‌های خود می‌سازد و آنها را به حقیقتِ زیستِ خود تبدیل می‌کند، همگی زائده‌ی ذهنیاتی‌ست که دنیای پرتنش، تاثیرپذیر و شکننده‌ی نوجوانی در سن او را به معرض می‌گذارد. سرخوردگی‌ها، آرزوها، حسرت‌ها، نیازها و تمایلاتی که درهم تنیده و بروز می‌کنند.
تمام آنچه به عنوان یک سری رخداد در پی رازگشایی از اتفاقی‌ست که جنبه‌ی جنایی دارد، همه در فرعیاتی هستند که اساسا جنبه‌ی مهمی برای کشف و روشنگری ندارند. و اصلا قرار نیست در نمایش، به‌عنوان محوریت‌های اصلی مطرح باشند. بلکه همگی انعکاسی از درون و تفکرات دخترنوجوانی‌ست که در ناملایمات و شرایط سخت زندگی، از فانتزی‌های جایگزین در تعدیل موقعیت‌هایش استفاده می‌کند، او خیالبافی می‌کند تا خانه‌ای که برای او سرخ و توام با رنج می‌گذرد با ماجراجویی و ترسیمی دلخواه، قابل تحمل باشد. دروغ هایش تنها شکلی برای تغییردادنِ واقعیت تلخ زندگی‌اش است که با فانتزی‌های ساختگی قادر به مقابله و تغییر آنهاست. همین تعدد تجسم‌های ذهنی نیز مخاطب را در خود می‌کشد تا فضای جدیدی را بر صحنه تجربه کند.

اوشان محمودی چه در متن و چه درکارگردانی، توانمندی‌های درخشانی نشان می‌دهد. هرچند متن پینوکیو با وجود تله‌های درونی، بسیاری از تماشاگران را ناکام در واگشایی رخدادهای مطرح شده در جریان نمایش، از سالن روانه می‌کند، اما چنین ریسکی عامل بارزی برای متمایز شدن سطح این اجرای نسبت به هم سبک هایش می‌شود.و وجود جنبه‌های اجتماعی در آن می تواند واجد تاثیرات بارزی برای مخاطبان باشد. تمرکز بازیگران در اجرا بویژه ، بازیگر نوجوان نمایش (پارمیدا حسینی)، حرفه‌ای و جا افتاده در نقش خود ظاهر شده‌اند، و کاراکتر دقیقی از آنچه نیازمند فضای اجراست، مجسم می کنند.که نشانی از تمرینات بسیار و تسلط بر بازیگردانی کارگردان دارد که هماهنگی مناسب و قابل قبولی در خروجی اجرا قابل مشاهده است هر بازیگر مکرر نقش‌هایش تغییر می‌کند بااین حال همگی در جای خود، مسلط و منتقل کننده‌ی همان کارکتر مورد‌ نظرست.
دکور در نوع خود خلاقانه و کاملا کاربردی در اجراست و به‌خوبی با فضای مورد نظر و کلیت محتوایی و فرمی، همراستاست و به عنوانِ تمثیلی از فضای تودرتوی ذهنی، و ارتباطات محیط درونی و بیرونی، تعّین یافته است.
"پینوکیو" در جشنواره‌ی دانشگاهی هم با همین دقت و پختگی، به اجرا درآمد که شایان تحسین، کاندید و برگزیده‌شدن در چندبخش قرارگرفت . خلاقیتِ گروه دانشجویی که نوید اجراهایی پربارتر را در آینده می‌دهد.
"پینوکیو" از لحاظ فرم و اجرا، قابل تعمق و قبول‌ست و ترکیب منسجمی با متن و محتوا دارد. و ازاین بابت نمایشی‌ست که می‌تواند تجربه‌ی جذابی برای تماشاگر ایجادکند به این شرط که قادرباشد از تارهای چسبنده در طول اجرا، به رهیدگی نهایی برسد و فراتر از ترفندهای ساختگی برود.

نیلوفرثانی
13آذر98
گروه ... دیدن ادامه » نقد هنرنت
منبع:تجسم دراماتیک در طراحی صحنه/ رابرت ادموندجونز/ مهدیه علی عسگری/نشر قطره”
https://www.honarnet.com/?p=6420

منتشر شده در روزنامه ایران به تاریخ شانزدهم آذرماه نود و هشت

تسلسل مداوم دروغ


نوشته محمدحسن خدایی

انتخاب عنوانی چون «پینوکیو» بر اجرایی که شخصیت‌هایی کمابیش آشنا دارد، نوعی از مدعاست و لابد راهنمایی برای تماشاگران که از همان ابتدا در پی مشابهت‌ و نقاط اتصال اجرا با پینوکیوی تاریخی باشند. گو اینکه در ادامه، مفهوم دروغ‌گویی است که همه چیز را سامان می‌بخشد. روایت پنجاه دقیقه‌ای پینوکیو بیش‌وکم در حال و هوای آدم‌هایی‌ست گرفتار موقعیت‌های بغرنج زندگی که برای صیانت نفس، مدام باید تصمیم بگیرند که روایت خویش از واقعه را چگونه بازنمایی کنند. اینجاست که پای اخلاقیات به میان آمده و انتخاب مابین راست‌گویی یا دروغ اهمیت می‌یابد. همانطور که «سام هریس» در کتاب «دروغ/اراده آزاد» متذکر شده «افراد به دلایل گوناگونی دروغ می‌گویند. دروغ می‌گویند ... دیدن ادامه » تا شرمنده نشوند، تا در موفقیت‌هایشان غلو کنند، و به کارهای خلافشان لباسی مبدل بپوشانند.» در اجرای پینوکیو هم با مواردی مشابه روبرو هستیم. دروغ‌هایی که به مصلحت یا اجبار قرار است بر زبان جاری شده و خطاهای ما را رفع و رجوع کند تا ادامه زندگی ممکن شود. در انتها وقتی نتایج یک زیست‌جهان مبتنی بر دروغ به تباهی و جنایت ختم می‌شود، می‌توان موضع اخلاقی اجرای پینوکیو را به قضاوت نشست و در باب بیان پیچیده و تکرارشونده وقایع، این‌گونه تفسیر کرد که گویی با نوعی چشم‌انداز مبتنی بر نسبیت‌باوری روبرو هستیم که برای دوام آوردن می‌بایست دروغ گفت.
به لحاظ اجرایی صحنه چنان طراحی‌شده تا فروبستگی وضعیت بازنمایی و در ادامه شدت یابد. دو راهرو که به موازت یکدیگر به درهای ورود و خروج منتهی و با صفحات سلفون قلمروگذاری شده‌اند. راهروهایی که محل عبور و مرور شخصیت‌هاست مابین امر خصوصی و حوزه عمومی. محلی که اغلب به مواجهاتی نابهنگام میان آدم‌ها منتهی شده و گفتار حقیقت یا دروغ را امکان‌پذیر می‌کند. جهان نسبی‌گرا و پسامدرنیستی پینوکیو، نقش‌ها را همچون ویروس انتقال می‌دهد. چراکه ایده اخلاقی اجرا مبتنی بر این آموزه است که دروغ‌گویی یا حقیقت‌گرایی، محصول وضعیت‌هاست و گویی سوژه‌ها اختیاری از آن خود ندارند. بنابراین «پینوکیو بودن»، در این جهان گرفتار بحران اخلاق، امری مسری، ناگزیر و مبتنی است بر سیاست بقا. چنانچه خود اجرا هم بتدریج گرفتار همان مکانیسمی می‌شود که در بیان دروغ‌ بکار می‌بندد و در مصرف افراطی آن، به اجرایی دروغ‌پردازانه بدل می‌شود که می‌توان آن را تا بی‌نهایت ادامه داد و مشغول بازنمایی غیرواقعی و بی‌پایان وقایع شد. پینوکیو نشان از بحرانی شدن روابط انسانی و لاجرم بکار بستن سلاح دروغ است. فیگورهایی چون کارآگاه، مرد همسایه، دختران نوجوان دبیرستانی و همچنین مادر و پدر، با مکانیسم جابجایی در جایگاه قضاوت کردن یا قضاوت شدن قرار گرفته و نشان می‌دهند که در یک موقعیت مفروض و ثابت، کنش‌هایی قابل پیش‌بینی از خود بروز داده و اغلب منفعت شخصی مبتنی بر دروغ را به پادافره حقیقت‌جویی ترجیح می‌دهند.
روایت محمدرضا محمودی از مناسبات دو دخترک نوجوان با والدین و نظم نمادین، نشان از بحرانی شدن حوزه اخلاق مردمان جامعه است. بحرانی که بازنمایی را هم در برگرفته و پینوکیو را به اجرایی کمابیش دشوار فهم و گاه گمراه‌کننده بدل کرده. یک جهان پینوکیویی که دیگر خبری از سادگی در آن نیست و فرمی پیچیده دارد.

تمام دنیا مشتی دروغِ واقعی است
که می دهند به خوردت، که می شود تاریخ

" #سیدمهدی_موسوی "

"پینوکیو" روایتی غیرخطی از یک فاجعه را با ایده اجرایی جابجایی نقشها به تصویر می کشد.مشخصه شخصیت داستانی پینوکیو ،دروغگویی اوست ؛در این اجرا هم وقایع را از زبان دختری نوجوان می شنویم که تا پایان هم مرز خیال و واقعیت آنها مشخص نمی شود. فرم اجرایی هوشمندانه در خدمت محتواست و مخاطب را با روایتهای گوناگون از یک حادثه همراه می کند.طراحی صحنه کاربردی اثر در همین راستا ،امکان جابجایی بازیگران در نقشهای یکدیگر را فراهم می کند. تجسم بازجو در قالب پدر،مرد همسایه در کالبد همسر(پدر) و ...درکنار استفاده از رنگ خاکستری برای لباسها،عدم قطعیت در برداشت مخاطب از شخصیتهای نمایش را در پی دارد.از سوی دیگر مخاطب، نمایش را از پس سلفون شیشه ای که صحنه را محصور کرده ،تماشا می کند و این تمهید نیز همچون صفحه گوشی و مونیتور،بر مجازی بودن آنچه مشاهده می کنیم،دلالت می ... دیدن ادامه » کند. استفاده از ماژیک روان قرمز رنگ برای نقاشی خانه ها و آدمها،تصویری از جنایت در حال رخدادن می دهد."پینوکیو" با بازیهای مسلط و روان و کارگردانی حساب شده، نمونه یک اجرای موفق و خلاق است.

سعی کردم پس از دیدن هر اجرا نظر خودمو بعنوان یک تماشاگر غیر حرفه ایِ علاقمند بنویسم و دوسدارم فرهنگ بحث و چالش درمورد اجراها بیشتر نهادینه بشه کما اینکه اولین سودمندی برای من بوده که باید همه ی نقدها ونظرات رو در تیوال و خارج از اون بخونم و درباره ی اجرایی که دیدم کمی فکر کنم وبعد چند خطی بنویسم. واقعن این مسئله در کنار دیدن اجرا، بسیار به من کمک کرده ولی کاش جایی برای تعامل بیشتر وجود میداشت. درباره ی این کار باید بگم تقدیرها و کاندیداتوریهایی که از اجرا در باره ی طراحی صحنه نور و کارگردانی شده کاملن بجا بوده روند پیشبرد داستان که بصورت موازی وغیرخطی وکمی مبهم وهراس آوره و اختلاط نقشها و اجراها خوب از کار دراومده.تکرار دیالوگها هم برخلاف نظریکی از دوستان به نوع اجرا میخوره در هر تکرار قسمتی از ابهام داستان با بیان یک نکته ی جدید افشا میشه و ... دیدن ادامه » روند دایره وار وتنیده ی اثر حفظ میشه هرچند که با ابهام بیش از حدی به پایان میرسه که بجای اینکه تماشاگر رو درگیر بکنه بدون در اختیار قرار دادن کمترین نقطه ی اتکا معلق رهاش میکنه.خیلی دوسدارم جنبه های اجتماعی این اثر رو با دوستان حرفه ای واکاوی کنیم تا تماشاگر غیرحرفه ای مثل من به قسمتی از سوالات بیشمار ایجاد شده در ذهنم برسم اما چارچوب تیوال کفاف این موضوعو نمیده هنوزم میگم کاش جایی برای بحث بود تا بیشتر بیاموزم.از هنر فاخر تاتر این انتظار هم میره که بشه بسیار بیشتر از ظرفیتهاش بهره ببریم چون بنظرم هر اجرا برای تماشاگر غیرحرفه ای اما علاقمند(مثل بنده) مانند کتاب ناتمامیه که با بحث و نقد وکارشناسی به اتمام میرسه. از همه ی عوامل این اجرای خوب تشکر میکنم ودعوتتون میکنم به دیدن یک کار خاص در مدیوم تاتر

درود به پارمیدا حسینی
دختر محصل و نوجوانی که دراین تئاتر خوش درخشید..


درجشنواره دانشگاهی وقتی منتظر آمدنِ داورها در سالن نمایش بودیم با خانم کنار دستی ام گفتگویی کردیم که معلوم شد مادر و پدر پارمیدای عزیزهستند که بلیت تهیه کرده و به دیدن اجرای دخترشان آمده اند.(بلیت مهمان را نپذیرفته بودند)
خانم حسینی برایم گفت که پارمیدای عزیز با وجود سال تحصیلی و درس و محصل بودن، روزی چندین ساعت با گروه تمرین داشتند .. مدتی بیش از 6 ماه ...
چقدر این پدرو مادر با علاقه‌ی فرزندشان همدل بودند... چقدر خوشحال شدم این حمایت و همراهی را از آنان دیدم ..
فارغ از کلیت اجرای پینوکیو که بی شک زحمات زیادی کشیده‌اند، این دختر نوجوان بازی قابل تحسینی ارائه کرد.. که بدون شک از امیدهای خوبِ صحنه‌ی تئاترمان خواهد بود.
خوشحالم که تجربه‌ی شگفت انگیز اجرای عموم را دراین سن تجربه ... دیدن ادامه » می کند تا بیشتر بیاموزد و مهارت کسب کند.
حیفم آمد اینها را برایتان نگویم..

محمدرضا محمودی را از سالها قبل می شناسم، با هم تئاتر کار می کردیم.همان زمان اجرایی در جشنواره دانشگاهی روی صحنه برد با نام "آدمک سلام" که خیلی دوستش داشتم.او و گروهش نزدیک یکسال وقت و انرژی صرف تمرین "پینوکیو" کرده اند،کاری اجتماعی با شیوه اجرایی غیرخطی که موفق به دریافت عنوان نمایش برگزیده و تقدیر بهترین طراحی صحنه از بیست و دومین جشنواره تئاتردانشگاهی شد. به عنوان یک بازیگر و یک طرفدار تئاتر خلاق دانشجویی، از شما دعوت می کنم به تماشای "پینوکیو" بنشینید.

خرید بلیت این نمایش، به کارگردانی محمدرضا محمودی و با بازی صادق برقعی، علی تاریمی و ... آغاز شد.