باباطاهر عریان همدانی یکی از برجستهترین شاعران و عارفان ایرانی در سده پنجم هجری (قرن یازدهم میلادی) است که با دوبیتیهای ساده و عمیق خود جایگاه ویژهای در ادبیات فارسی دارد.
زندگینامه
اطلاعات دقیقی از زندگی باباطاهر در دست نیست، اما بر اساس منابع تاریخی، او در شهر همدان یا روستای ایرانه در نزدیکی ملایر به دنیا آمده و بیشتر عمر خود را در همان منطقه گذرانده است. وی در دوران حکومت طغرل بیک سلجوقی میزیسته است .
لقب «بابا» به معنای پیر یا مرشد است که به افراد وارسته و عارف داده میشد. لقب «عریان» نیز به دلیل بریدن او از تعلقات دنیوی و زندگی درویشانهاش به او داده
... دیدن ادامه ››
شده است .
سبک شعری و آثار
باباطاهر به خاطر دوبیتیهای خود، که به زبان ساده و لحنی صمیمی سروده شدهاند، شهرت دارد. این اشعار اغلب به گویش لری یا فهلوی سروده شدهاند و موضوعاتی چون عشق، فقر، عرفان و طبیعت را در بر میگیرند.
علاوه بر دوبیتیها، اثری منثور به زبان عربی به نام «کلمات قصار» از او به جا مانده است که شامل حکمتها و اندرزهای عرفانی است.
تأثیر و جایگاه در ادبیات فارسی
باباطاهر از نخستین شاعران عرفانی در ادبیات فارسی است که با زبان ساده و مفاهیم عمیق، تأثیر زیادی بر شاعران پس از خود گذاشته است. شاعران بزرگی مانند مولوی، حافظ و جامی از آثار و سبک او الهام گرفتهاند .
آرامگاه
آرامگاه باباطاهر در شهر همدان واقع شده و یکی از جاذبههای فرهنگی و تاریخی این شهر به شمار میرود. این بنا در سال ۱۳۴۴ خورشیدی ساخته شده و با معماری زیبا و اشعاری از باباطاهر که بر دیوارهای آن حک شدهاند، مورد توجه گردشگران و علاقهمندان به فرهنگ و ادبیات فارسی است.
نمونهای از دوبیتیهای باباطاهر
بود درد مو و درمانم از دوست
بود وصل مو و هجرانم از دوست
اگر قصابم از تن واکره پوست
جدا هرگز نگردد جانم از دوست
اگر زرین کلاهی عاقبت هیچ
اگر خود پادشاهی عاقبت هیچ
اگر ملک سلیمانت ببخشند
در آخر خاک راهی عاقبت هیچ