ترس از تعهد؛ زنانه‌تره یا مردانه‌تر؟

🖊️ نویسنده: دکتر نینا صادقی – روانشناس و سکستراپیست


---

🔸 آیا مردها واقعاً بیشتر از تعهد می‌ترسند؟
🔸 یا این فقط یک کلیشه است که سال‌ها تکرار شده؟

اگر در روابط عاطفی خود با فردی مواجه شده‌اید ... دیدن ادامه ›› که از «تعهد» فراری است، احتمالاً این پرسش ذهن شما را درگیر کرده:
چرا بعضی‌ها از متعهد شدن می‌ترسند؟
و مهم‌تر از آن:
آیا این ترس بیشتر در مردان دیده می‌شود؟

واقعیت روان‌شناسی پیچیده‌تر از تصورات عمومی است.


---

کلیشه‌ای به‌نام «ترس مردانه از تعهد»

در فرهنگ عامه، مردها اغلب به عنوان کسانی تصویر می‌شوند که از تعهد در رابطه گریزان‌اند؛ افرادی که به آزادی و استقلال بیش از هر چیز بها می‌دهند و مسئولیت‌پذیری عاطفی را عقب می‌اندازند.

اما یافته‌های علمی در حوزه روان‌شناسی دلبستگی (Attachment Theory) این نگاه را نقد می‌کنند.


---

روان‌شناسی چه می‌گوید؟

بر اساس پژوهش‌های دکتر میکولینسر و شیور (2016)، یکی از معتبرترین منابع در روان‌شناسی دلبستگی:

> «ترس از تعهد بیشتر از آنکه به جنسیت وابسته باشد، به سبک دلبستگی فرد وابسته است.»



سبک دلبستگی ما، الگوی ذهنی‌ست که در دوران کودکی و در تعامل با مراقبان اولیه شکل می‌گیرد و به‌شکل ناهشیار، کیفیت روابط بزرگسالی‌مان را هدایت می‌کند.


---

ترس از تعهد دقیقاً یعنی چه؟

ترس از تعهد لزوماً به معنای ترس از ازدواج یا امضا کردن یک سند قانونی نیست. این ترس می‌تواند در سطوح روانی، رفتاری و عاطفی خود را نشان دهد:

ترس از محدود شدن و از دست دادن آزادی

اجتناب از صمیمیت عمیق یا وابستگی

نگرانی از انتخاب اشتباه و تکرار الگوهای شکست

تردید نسبت به ماندگاری و پایداری رابطه

دوری از مسئولیت‌های عاطفی یا مالی



---

سبک دلبستگی و تفاوت‌های رفتاری در زنان و مردان

بنا بر پژوهش‌ها، اگرچه جنسیت در تجربه‌های روانی نقش دارد، اما سبک دلبستگی نقش پررنگ‌تری در شکل‌گیری ترس از تعهد دارد. به‌طور معمول:

🔸 مردانی با دلبستگی اجتنابی:

از صمیمیت زیاد پرهیز می‌کنند

روی استقلال و کنترل شخصی تأکید دارند

از احساسات عمیق فاصله می‌گیرند

گاهی موفق، اجتماعی و خوش‌صحبت هستند، اما در رابطه پایدار نمی‌مانند


🔸 زنانی با دلبستگی اضطرابی:

نیاز شدید به اطمینان مداوم دارند

میان میل به نزدیکی و ترس از آسیب نوسان می‌کنند

تمایل به تعهد دارند، اما بی‌اعتمادی عمیق دارند

زود وابسته می‌شوند، اما دائماً نگران ترک شدن‌اند


📌 توجه: هر دوی این سبک‌ها می‌توانند در هر جنسیتی دیده شوند. اما بسته به تربیت، فرهنگ، و تجربه‌های کودکی، نمود آن در مردان و زنان ممکن است متفاوت باشد.


---

چه کسی برای تعهد آماده نیست؟

کسی که تعارض را تاب نمی‌آورد

کسی که از شناخت خود و دیگری می‌ترسد

کسی که رابطه را با افسانه‌های ذهنی پیش می‌برد

کسی که رابطه را یا کامل و بی‌نقص می‌خواهد، یا هیچ


این افراد معمولاً یا از رابطه فرار می‌کنند یا به رابطه‌هایی می‌روند که از ابتدا مسیرشان به بن‌بست ختم می‌شود.


---

آیا ترس از تعهد درمان‌پذیر است؟

بله.
ترس از تعهد، یک علامت است. نه اختلال، نه ناتوانی. این ترس می‌تواند نشانه‌ای از زخم‌های کهنه‌ی روانی، اضطراب‌های حل‌نشده‌ی کودکی یا الگویی ناهوشیار در مواجهه با صمیمیت باشد.

در جلسات مشاوره فردی یا زوج‌درمانی، می‌توان ریشه‌های این ترس را شناسایی و گام به گام اصلاح کرد.


💬 اگر خودتان یا شریک‌تان با ترس از تعهد درگیر هستید، بدانید که تنها نیستید.


منابع:

Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2016). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. Guilford Press.

Li, T., & Chan, D. K. (2023). “Attachment and commitment in romantic relationships.” Journal of Social and Personal Relationships.



---

📌 اگر این مقاله برایتان مفید بود، لطفاً آن را ذخیره کرده و برای دوستان‌تان هم ارسال کنید.


---