شیوه‌های اجرایی متن «هملت»

مقدمه

نمایشنامه‌ی «هملت» یکی از پیچیده‌ترین و تأثیرگذارترین آثار ویلیام شکسپیر و تاریخ تئاتر جهان است. این متن، به‌واسطه‌ی لایه‌های عمیق فلسفی، روان‌شناختی و سیاسی خود، همواره بستری گسترده برای تفسیرها و شیوه‌های اجرایی متنوع فراهم کرده است. کارگردانان در دوره‌های مختلف، با توجه به شرایط اجتماعی، زیبایی‌شناسی زمانه و نگاه شخصی خود، قرائت‌های متفاوتی از «هملت» ارائه داده‌اند. این مقاله به بررسی مهم‌ترین شیوه‌های اجرایی متن «هملت» می‌پردازد.

۱. اجرای کلاسیک (وفادار به متن و دوره تاریخی)

در شیوه‌ی کلاسیک، کارگردان تلاش می‌کند تا بیشترین وفاداری را به متن شکسپیر، زبان شاعرانه ... دیدن ادامه ›› و فضای تاریخی قرون وسطایی دانمارک حفظ کند.
ویژگی‌های این شیوه عبارت‌اند از:
• دکورهای واقع‌گرا و پرجزئیات (قصر، تالار سلطنتی، صحنه‌ی قبرستان)
• لباس‌های تاریخی متناسب با دوره‌ی نمایش
• تأکید بر بیان دقیق دیالوگ‌ها و مونولوگ‌های طولانی
• بازی‌های اغلب رئالیستی و بیان‌محور

در این شیوه، «هملت» بیشتر به‌عنوان یک تراژدی کلاسیک با محوریت تقدیر، انتقام و اخلاق فردی دیده می‌شود.

۲. اجرای مدرن و معاصر

با ورود تئاتر مدرن، بسیاری از کارگردانان متن «هملت» را از بستر تاریخی خود جدا کرده و به زمان حال یا فضایی بی‌زمان منتقل کرده‌اند.
ویژگی‌های این رویکرد:
• حذف یا ساده‌سازی دکور
• لباس‌های امروزی یا نمادین
• تمرکز بر بحران هویت، تنهایی انسان مدرن و فروپاشی قدرت
در این نوع اجرا، هملت اغلب به‌عنوان انسانی سردرگم در جهانی فاسد و سیاسی معرفی می‌شود که تصمیم‌گیری برایش دشوار است.

۳. اجرای اکسپرسیونیستی و ذهنی

از آن‌جا که «هملت» متنی درون‌گرا و مبتنی بر کشمکش‌های ذهنی است، بسیاری از کارگردانان به شیوه‌های غیررئالیستی روی آورده‌اند.
در این شیوه:
• فضاهای صحنه ذهنی و انتزاعی هستند
• نور، صدا و حرکت نقش پررنگی در بیان حالات روانی دارند
• شخصیت‌ها گاه به‌صورت نمادین یا اغراق‌شده اجرا می‌شوند

این اجراها تأکید ویژه‌ای بر جنون، تردید و اضطراب درونی هملت دارند.

۴. اجرای پست‌مدرن و بازخوانی ساختارشکن

در رویکرد پست‌مدرن، متن «هملت» به‌عنوان متنی باز و قابل دستکاری در نظر گرفته می‌شود.
برخی ویژگی‌ها:
• حذف یا جابه‌جایی صحنه‌ها
• ترکیب متن اصلی با دیالوگ‌های جدید
• شکستن دیوار چهارم
• استفاده از ویدئو، موسیقی زنده یا چندرسانه‌ای

در این نوع اجرا، «هملت» گاه به متنی درباره‌ی خود تئاتر، قدرت روایت و بحران معنا تبدیل می‌شود.

۵. اجرای مینیمالیستی

در این شیوه، امکانات اجرایی به حداقل می‌رسند و تمرکز اصلی بر بازیگر و متن است.
ویژگی‌ها:
• صحنه‌ی ساده یا خالی
• حداقل وسایل صحنه
• تمرکز بر بدن، صدا و بیان بازیگر

مینیمالیسم کمک می‌کند تا مخاطب مستقیماً با اندیشه‌ها و درگیری‌های درونی شخصیت‌ها مواجه شود.

نتیجه‌گیری

متن «هملت» به‌دلیل ساختار پیچیده و محتوای چندلایه‌ی خود، امکان اجرای متنوع و بی‌پایانی دارد. هر شیوه‌ی اجرایی، بخشی از جهان گسترده‌ی این نمایشنامه را برجسته می‌کند؛ گاه تراژدی قدرت، گاه بحران هویت انسان، و گاه پرسش‌های فلسفی درباره‌ی زندگی و مرگ. همین انعطاف‌پذیری، «هملت» را به یکی از ماندگارترین متون تاریخ تئاتر تبدیل کرده است.

تبیین دراماتورژی بازیگر در فضای دینامیک تئاتر پست مدرن بر اساس نظریه یوجینو باربا:
دراماتورژی مرحله ی نخست یک اجرا است که نه با متن آغاز می شود و نه با اتمام نمایش پایان می یابد. اهمیت استفاده از این اصطلاح برای باربا، در مرکز توجه قرار دادن کنش و تاکید بر فرآیند آماده سازی بازیگر است. دراماتورژی از این منظر، تکنیکی برای اجرای کنش های واقعی در جهان داستانی فضای صحنه ی دینامیک محسوب می شود. فضای دینامیک در طراحی صحنه، ترکیبی از نور، صدا و تصویر است. با این تفاوت که تکنولوژی نقش موثری در جنبه های تصویرسازی و ترکیب بندی ایفاء کرده و فضای اجرا را همانند فضای مونتاژ نشان می دهد. این موارد از ارکان مهم تئاتر پست مدرن شناخته می شوند. در این تئاتر تجهیزات الکترونیکی، به کمک کارگردان شتافته و به او انعطاف پذیری و حق انتخاب بیشتری می دهند. در این فضای نوین، برعکس فضای دو بعدی طراحی صحنه کلاسیک که با پیشروی رویدادها متوجه داستان می شویم، خط داستانی مشخصی وجود ندارد. به همین دلیل حرکات بدن بازیگر، برای بیان احساس یا داستان گویی نیست، بلکه برای تنظیم عناصر فعال اجرا در فضا است. با رشد روز افزون نمایش های بدون متن و با رویکردهای مختلف در حوزه ی مطالعات اجرا، بررسی رفتار و مناسبات بازیگر در این فضا ضرورت دارد. از این رو پژوهش با رویکرد پست مدرنی به دنبال چگونگی رابطه یا کنش بازیگر در جایگاه دارماتورژ با فضای صحنه ی دینامیک تئاتر پست مدرن است. هدف از طرح این سوال دست یافتن به معنای جدید رفتار و تکنیک بازیگر است. پژوهش حاضر، به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از نظر شیوه‍ی گردآوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد. تجزیه وتحلیل داده ها، به‍صورت کیفی بوده و برای انتخاب آزمودنی ها از روش نمونه‍گیری غیر‍تصادفی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد، فضای دینامیک نتیجه ی به وحدت رسیدن ابزار دیجیتال، رسانه، تکنولوژی و بدن است. در این فضا روابط جدیدی بین بازیگر و بدنش تعریف می شود، به این معنی که ارگان واحدی می سازند. بازیگر در تعریف جدید، بدن و صدایی است که در فضا هویت می یابد و به تنهایی چیزی جز بخشی از یک کل منسجم نیست.

رمز گشایی یک تناقض(چگونگی تبلوریوگای کلاسیک و مدرن در تئاتر گروتفسکی؛
گروتفسکی در زمینه آموزش بازیگر و هم چنین آثار نمایشی که تولید نموده، از مفاهیم کلاسیک و مدرن یوگا استفاده کرده است، مفاهیمی همچون: نمایش به مثابه فرارفتن از خویشتن، شکستن مقاومت بازیگر، فرایند نظم و هبه، پالایش روحی که منجر به تربیت بازیگر مقدس می شود، فقر و غنا که در رد تئاتر معمول و غنی از کاستی ها و پذیرش تئاترِ بی چیز تبلور پیدا کرده است و تداعی های فردی که همه برگرفته از آموزه های یوگای کلاسیک و مدرن هستند مسئله اصلی در این پژوهش آن است که یرژی گروتفسکی در فرایند آموزش بازیگران خود و نیز اجرای نمایش های صحنه ای چگونه از آموزه های یوگا بهره گرفته است همچنین در این مقاله تلاش می شود به این تناقض پاسخ داده شود که چرا گروتفسکی علیرغم استفاده از یوگا از آن انتقاد کرده است؟! در نتیجه گیری مقاله این گونه آمده : با تطبیق مفاهیم یوگای کلاسیک و مدرن با نظریات گروتفسکی در زمینه بازیگری و تئاتر و همچنین بررسی جزییاتی از تناقض موجود پیرامون استفاده گروتفسکی از یوگا در بازیگری، آشکار می گردد تئاتر قالبی است که در آن بخشی از باورهای گروتفسکی درباره چگونه زیستن از دریچه ی یوگا تبلور یافته و این جمله گروتفسکی«یوگا برای بازیگر نامناسب است» تنها پوششی است که حقیقت تئاتر وی را دربرگرفته است تا از گزند آسیبهای زمانه به دور ماند.

کلیدواژگان: یرژی گروتفسکی، تئاتر آزمایشگاهی، تئاتر بی چیز، یوگای کلاسیک، یوگای مدرن

بازیگر حرفه ای باسواد و آینده دار

-- آخرین پوستری که طراحی کردم --
💎رویداد پژوهشی انجمن علمی_دانشجویی بین‌رشته‌ای هنر،
دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

بازخوانی هنرهای سنتی
در بستر معاصر

👈 یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه
در تاریخ ۷، ۸ و ۹ دی‌ماه ۱۴۰۴

با حضور:
فرزاد ادیبی، حمید بابایی، سیامک دل زنده، دکتر حمیدرضا شعیری، دکتر ... دیدن ادامه ›› محمد فدوی، میلاد محمودی، رضی میری
و
دکتر صداقت جباری

دبیران پنل‌ها:
دکتر مهیار اسدی
روناک رنجی
شهریار قیدارپور

در زمینه:
هنر معاصر
هنرهای سنتی و فرش
مجسمه
و
موسیقی

نشانی: نگارخانه دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا،
دانشگاه تهران

ورود برای عموم آزاد است

طراح گرافیک رویداد: امیر صداقت



دبیر انجمن: شادی تاکی ( دانشجوی دکتری هنرهای تجسمی دانشگاه تهران)

مشاور انجمن: دکتر مهیار اسدی (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران)

https://t.me/scientific_association_art

شماره تلفن 09331539741 نیما زند
شماره تلفن تماس بگیرید

به نام خالق هنر نمایشنامه خوانی رملوس کبیر به کارگردانی مرتضی صباحی عزیز و به بازیگری بنده و جمعی از دوستان هنرمند در عمارت نوفلوشاتو به تاریخ ۲۰ دی اجرا خواهد شد

سلام
میتونم ازتون کمک و راهنمایی بگیرم برای مسیر تهیه کنندگی تئاتر؟

سلام لطفا درخصوص همکاری در واتساپ پیام بدین
09121401397

سلام پارکینگ مجموعه چند تا ظرفیت داره؟ میشه روش حساب کرد یا همیشه پره؟