به نام فرمی سیاله
به نام تن های مچاله
به نام محتوایی شوریده
به نام جوانانی رنجیدیده

به نام جنون و عصیانی مدفون

به نام خشتهای کوبیده
به نام پرسپکتیو تک نقطه
به نام سانسورهای مُـشتبه
به نام روزهای سربی و اَبرینه

به نام گل و اسب و آسمان

به نام اخراجی ِ سروینه
به ... دیدن ادامه » نام بغض و قربانی سفره
به نام فریادهای در گلو بسته
به نام آزادی و هیجانی ناسوده

به نام ایده هایی در خشاب مسلسل

به نام تابلویی رنگی بخون آغشته
به نام تخته سیاه و معلم بلند پاشنه
به نام پژواک اصوات سالن نـاظـر زاده
به نام تئاتر فـیزیکال و تجربی نـیازموده

به نام شیهیدن و طلوعی از بند رسته...


تقدیم به عباس جمالی کارگردان بی ادعا

بخش اول

تحلیلی بر تئاتر "من" به نویسندگی و کارگردانی سیاوش پاکراه
مورخ ١٣ آبان ماه ٩٨
آنچه مرا به ادراک برای این تئاتر مفهومی و زیبا وا داشت بر اساس یک ٥ ضلعی همنهشتی شده ایست که به تفضیل از آن نام می برم:

١.نقش حافظه بر اساس نظریه مارسل پروست
٢.روانشناسی تکرار واژگان در حوزه بنیادی حافظه
٣.پرش افکار در حوزه اختلالات فکری فرد
٤.تعریف شعر بر اساس نظریه مارتین هایدگر
٥.تعریف زبانی و کلمات بر اساس نظریه ژاک دریدا

[مشروحیات] :

١.نقش حافظه و کارکرد خاطره بر اساس اندیشه پروست، انسان در کامل‌ترین تعریف، "حیوان باخاطره" است، و این موهبت یا مصیبت، همه از حافظۀ نیرومند او برمی‌خیزد. حافظه، مثل دوربین، ضبط یک لحظۀ گذراست، که آن را با نیرویی جادویی از تعرض زمان حفظ می‌کند و به آرشیوی اسرارآمیز در ژرفای مغز می‌فرستد.
پروست ... دیدن ادامه » دستاوردهای "روانشناسی ژرفا" را به خوبی دریافته بود: رانش‌ها و کشش‌ها و آرزوها اگر برآورده نشوند، از بین نمی‌روند، بلکه در فرایند "فراموشی" تنها از سطح خودآگاهی زایل می‌شوند، و در همان حال در اشکالی دگرگونه و ناشناخته به اعماق ناخودآگاهی فرو می‌روند. خاطره یا یادآوری، در فرصتی مناسب ذخیره‌های روحی را از اعماق ناخودآگاهی به سطح می‌آورد و با نمایش آنها شخص را می‌آزارد یا به او لذت می‌بخشد.
ذهن ناخودآگاه برای دسته‌بندی خاطرات ابزارهای زیادی دارد. فعالیت ذهنی خاطره را به شیوه‌های گوناگون احضار و زنده می‌کند، آنها را از "دیار تاریک فراموشی" به دنیای روشن آگاهی برمی‌گرداند. از نظر پروست "تداعی" ابزار اصلی خاطره است. تداعی رنگ، صدا و به ویژه بو برای بیدار کردن یک خاطره‌ی خفته کفایت می‌کند. او در رمان بزرگ خود بارها از این شگرد استفاده کرده است، به گونه‌ای که تمام رمان زنجیره‌ای از خاطره‌های گمشده است که به مدد نشانه‌های بیشمار حسی به سطح آگاهی می‌رسند و روایت می‌شوند. راوی با عطر یک شیرینی کودکی خود را در آغوش مهربان مادر به یاد می‌آورد یا با شنیدن ناقوس کلیسا به رؤیای مسافرتی دور فرو می‌رود.
امروزه بسیاری از کارشناسان اعصاب و روان به "عارضه پروستی" باور دارند. این نابهنجاری زمانی روی می‌دهد که احضار خاطرات یا غرق شدن در گذشته مانند وسواسی بیمارگونه تمام فعالیت ذهنی بیمار را اشغال می‌کند. خاطرات کهنه و به ظاهر فراموش شده، با چنان فشاری ذهن شخص را تسخیر می‌کنند که او از ارتباط با دنیای پیرامون ناتوان می‌شود.

٢.در تفقد تکرار واژگان در بیان بازیگران آنچه که به تخصیص و دسته بندی انواع حافظه مربوط است یعنی حافظه حسی ،حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت آنچه که به تکرار کلمات و قفل شدگی زبان منجر می شود بیشتر در دسته دوم حادث می شود یعنی حافظه کوتاه مدت که این نوع اختلال بواسطه استرس،شرایط جبری سخت چون آوارگی،جنگ و در دام افتادگی های چون مخدر و یا الکلیسم و... را دامن می زند لذا تکرار کلمات و جابجایی آنها در بیان در نمایش خود کد هایست از این عارضه اختلال محور و آنچه مسلم بود کاراکترهای نمایش از منظر حافظه بلند مدت کارایی لازم را داشتند و بر خودآگاه خود دلالت داشتند.

٣.بر اساس تشویش در اکتهای بازیگران نمایش آنچه ذهنم را به سمتش کشید پرش افکار بود، پرش افکار، جریان نسبتاً پیوسته ای از گفتار تسریع شده همراه با تغییرات ناگهانی از یک موضوع به موضوع دیگر است که معمولاً بر تداعیهای قابل درک، محرکهای مزاحم یا بازی کردن با الفاظ مبتنی است. هرگاه این حالت شدید باشد، ممکن است گفتار، آشفته و گسسته به نظر برسد.
پرش افکار یکی از نشانه های مطرح شده در اسکیزوفرنیا می باشد که نشان دهندة تفکر آشفته در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا می باشد. اما پرش افکار می تواند در اختلالهای روانی دیگری مانند اختلالهای اضطرابی نیز مشاهده شود.
اختلالهای اضطرابی، عمدتاً شامل اختلالهایی هستند که مهمترین نشانه آنها، اضطراب است. اضطراب ‏(‪anxiety‬)، پیش بینی نگران کننده خطر یا بدبختی آتی همراه با احساس ملال یا نشانه های بدنی تنش است. پرش افکار در اختلالهای اضطرابی به دو دسته تقسیم می شوند که شامل پرش افکار گرایشی و پرش افکار اجتنابی می باشد.
انواع پرش افکار در اختلالهای اضطرابی:
الف-پرش افکار گرایشی: در پرش افکار گرایشی، فرد یک نوع اجبار فکری را در خود احساس می کند که وی را مجبور می سازد بدون بیان مقدمه به سمت یک یا چند زمینه خاص پرش کند. این پرش باعث کاهش اضطراب در فرد می شود. همچنین در این نوع از پرش افکار، موضوعاتی که به سمت آن پرش می شود، مرتباً تکرار می شود که نشان دهنده وجود وسواس فکری در فرد می باشد.
ب-پرش افکار اجتنابی: در پرش افکار اجتنابی، فرد یک نوع مهار فکری را در خود احساس می کند که باعث اجتناب فرد از بیان یک یا چند زمینة خاص که ماهیت اضطرابی دارند می شود. این فرآیند را می توان سرکوب کلامی نامید. معمولاً این افراد، پس از رسیدن به نقاطی که دارای محتوای اضطراب زا در جریان گفتاری است، در نقطه ای متوقف می شوند و از نتیجه گیری و پایان دادن به کلام خود طفره می روند و برای ادامه بحث به سراغ موضوعات دیگری می روند.

٤.آنچه در شاعرانگی این نمایش برایم محرز بود نظرم را به هایدگر فیلسوف آلمانی متصل کرد،او اهمیتی بیش از پیش برای زبان به مثابه روشنی گاه هستی قائل شد و شعر و شاعرانگی را زایشی وصف کرد که در آن هستی خودش را به نمایش می گذارد. وی با تبری جستن از فلسفه به مثابه میراث اندیشه متافیزیک ، کار خود را تفکر خواند، گوهر شعر (پوئیسیس) را آشکارگی هستی خواند. از این منظر برای هایدگر شعر بعنوان ناب ترین شکل رخ نمایی زبان، نه امری صرفا زبان شناختی که موضوعی هستی شناسانه تلقی می شد. گو این که نگاه هایدگر به مقوله زبان در این دوره هستی شناسانه است و در آن گفتاورد مشهور او یعنی «زبان خانه هستی است» مشهود می گردد و شعر مسیری برای دسترسی به حقیقتی واحد در پس مفاهیم است.

٥.این که زبان مَنِشی استعاری دارد سابقه ی طولانی دارد.این آموزه ابتدا در میان رمانتیک های آلمانی شکل گرفت.دریدا بیان می کند که زبان از وضوح می گریزد.هرواژه معنا یا معناهای خودش را دارد. اما شماری از معناهای ضمنی بیش وکم پنهان را نیز همراه خود می آورد.جناس ها وایهام ها ،همانندی های پژواکی یا انعکاسی،ارجاعات واشارات کنایی،تاویل های گوناگون،ریشه های متفاوت،معناهای دوگانه وغیره همگی در زبان وجود دارند.وحتی ممکن است برخی گفته ها،در شرایط خاص تصادفا معنای عکس بدهند ژاک دریدا معتقد است که زبان دارای منش استعاری است و اگر این منش استعاری را از آن حذف کنیم ، در حقیقت از ذات آن دور شده ایم . بعد به ادبیات اشاره می کند و می گوید ادبیات از این قاعده مستثنی است ، چرا که صادقانه به منش استعاری خود اعتراف می کند و ما می توانیم بدون واسطه به متن ادبی نزدیک شویم.فلسفه قبل از دریدا و نیچه این منش استعاری را نفی کرده بود.دریدا در تمام نوشته ها و مصاحبه هایش گفته است که ادبیات همیشه به این منش زبانی خود صادقانه اعتراف کرده است و هیچ وقت ادعا نکرده که متن های ادبی تلاشی جهت کشف حقیقت انجام داده اند یا به عبارت دیگر ، ‌دریدا همواره گفته که ادبیات تنها بخشی از حقیقت را می توانسته برملا کند ؛ حقیقتی که گاه خیلی متغیر می شود و از خواننده ای به خواننده دیگر فرق می کند.

تلاش خواهم کرد تا علاوه بر این تحلیل شخصی در آتیه به نقد کارگاهی آن با توجه به برداشتم از اثر پیشِ رو و سطح سواد ناچیزم بپردازم.

بسیار لذت بردم از این اثر و از کارگردان با دانش و خوشفکر تئاتر "من" و تیم خوبشان کمال تشکر و قدردانی را دارم.

[سایه سوبژه "ترک کردن" و رفتن گاهی آنقدر بلند است که ابژه های بعد از خود را در بازی تکرار مبتنی بر قاعده زمان می بلعد.]

روایتهایی موازی و در هم تنیده که با فصل سال شمار ١١٩ ساله روایتگر اصلی نمایش ورق می خورد .

حادثه ایی محرک که یک صد سال تکرار می شود، حادثه ای از اولین متارکه خانوادگی توسط زوج مرد؛ و شبیه سازی های ناتورالیستی این چرخه معیوب برای بیش از یک قرن...

متنی الکن و به غایت کم لایه که می توانست با بهره مندی از بازنویسی مجدد در اقتباس از نمایشنامه ای از نادیا راس و جکوب ورن (نشر نی) در بازنمایی از محوریت تم نمایشنامه اصلی (غیر اقتباسی) پویاتر و منسجم تر عمل کند.
ثبت انگاره های تصویری چون لکه سیاه درون دهان پرسوناژ یکی از خواهرهای دوقلو و یا کیک تولد ٢٥ ساله و یا روایت صحنه قتل مشتبه خواهر دوقلو از نقاط عمیق و پرظرفیت نمایشنامه است که ارتباط تلفیقی ذهنی و بصری در اجرا را برای مخاطب با گنگی صرفاً روایی رقم می زند.

تئاتری روایی با کمترین دخالت کارگردانی در میزانسن ها ، نور و امبینتهای صوتی.
بازی ها مبتنی بر تکنیک فاصله گذاری با کمترین حس دراماتیک و اغراق در صحنه و البته متمایل به سردی در لحن و گفتار که خود امتدادیست بر مفهوم جانمایه متن نمایش که همان ترک کردن است؛ و البته بواسطه انتقال اطلاعات فراوان و متن تلفیقی روایی و دیالوگ محور و در مقاطعی منولوگ محور انتخاب این سبک بازی بجا می باشد.

اگرچه میزانسنها و قرینه سازی صحنه در چیدمان دکور ساده (صندلی ها) تلاشی بود برای دوسویه کردن سالن نمایش اما بنظرم نیازی به این دوسویه سازی نبود و با قرار گرفتن تماشاگران در جایگاه اصلی صندلی های سالن لذت بیشتری از اثر حاصل می شد چه بسا در خرید بلیط از تیوال این مورد در انتخاب جایگاه دوسویه مشخص نشده بود و قطعاً با صندلی های کم تعادل و ناراحت کافه ای و عدم اختلاف سطح بین ردیف دوم با اول ، نفرات جلویی برای نفرات ردیف دوم ایجاد مزاحمت در دید را دارند ؛ ضمن آنکه صدای سالن انتظار و صدای مسابقه فوتبال از بیرون به درون سالن اجرا از تمرکز مخاطب بروی بازی ها و متن نمایش می کاست!!

عدم بهره گیری از ظرفیتهای کمتر توجه شده صوتی و گاهاً موسیقیایی در محیط برای المان های گفتاری بازیگران و ایجاد وقفه هایی در اثر برای تمرکز بهتر مخاطب و بهره گیری ضعیف از طراحی نور و قرارگیری بازیگران در فضاهایی یک دست با نور تقریباً ثابت و حضور ایستای برخی از بازیگران در نور مطلق از ظرافتهای کار می کاست و مشخصاً با طراحی نقاط تاریک با هاله ای از باریکه نور برای اشخاص گاهاً غایب در نمایش مانند زوجه اول و پدر دوقلوها در صحنه های اولیه نمایش و یا روح ناظر خواهر به قتل رسیده و حتیٰ روانشناس دوره گرد می توانست در نقش کارکردی و مثبت کارگردانی جلوه گر باشد که البته این دخالت و نظر شخصی بنده است.

روند ... دیدن ادامه » گاه شمار سالیان در روایت اگرچه به متن و محتوای درون فرمی انسجام و زیبایی تکنیکالی را اهداء می کند ولی تکرار سال شمار ترتیبی با افزونگی تصاعدی ١+ توسط راوی اصلی در دراز مدت برای طول کلی نمایش گاهاً کسل کننده و عمدتاً از تمرکز مخاطب در متن می کاهد و غالباً ذهن به سمت محاسبات سنی ٦ پرسوناژ اثر در فرار است و به تمایل مخاطب در قرارگیری در رویه های سایه و حاشیه دامن می زند لذا شاید بهتر است برای کاستن از این اضمحلال ذهنی روند شمارشی پنج یا ده سال یکبار محاسبه شود(نظر شخصی و غیر اجباری).

جدا از این نقد ، اثری روانکاوانه و فلسفی را شاهد بودم که لذت بخش بود و قطعاً شما مخاطب نازنینی که این سیاهه را می خوانی نیز می توانی از آن حظ و بهره بری.

با تبریک به کارگردان محترم و بازیگران و عوامل اجرایی فهیم و مهربان این اثر.

چطور می توانم بنویسم در روزهایی که در تور بی عملی و انفعال افتاده ام...

به وجد آمدم از ١+١+٦ بازیگری که نقش جان زدند بر این بوم صحنه...
می خواهم از فلسفه زبانی در این اثر قلم برانم اما روح ساری "مشق شب" پویاتر و بالنده تر از زبان در قفای خود است...
وقتی که قدرت پرتاب واژگان دریدگی و انفجاری را در صحنه حاصل می کند آن هم بدون میزانسن در ترکیبی از رنگهای سیاست ، قدرت ، زبان ، اضمحلال و فروپاشی در پس یک تراژدی انسانی به مثابه یک بوم نقاشی با ساختاری کوبیسم که در معیت جاذبه زمینیِ هویت قلم موی خود زندگی می کند...

بسیار بسیار لذت بردم و تبریک به آقای نجفی و مجموعه خوبشان.

نمایشنامه با تلفیقی از تخیلات و فضای رئالیستی که در برگیرنده پاره ای از لحظات طنزی گزنده و گاهاً تلخ از طبقه کارگری (کارمندی) و ماشینی و مقیاس زبانی آن با طبقه سرمایه داری است؛
زبان حال انسانهایی تنها و رها شده در دل اجتماعی طبقاتی که ناامیدی در دل شان موج می زند و آنان را چون بخشی تجسد یافته از اجزاء ماشینی خسته در ورطه تکرار و روزمرگی از فرسایش مسیری ناخواسته ، یکسان و هم جهت به عرصه عینی می رساند؛
دیدیه ون کولارت فرانسوی بلژیکی تبار (نمایشنامه نویس اثر) مشتی از خروار را انتخاب و با طرح ایده ای نو در مسیر تراپی تیپ های اجتماعی حاضر در فرانسه گام برداشته و به روانکاوی آنها می پردازد؛
انیس و مور ٢ کاراکتر زن اصلی که مورد هدف تحلیلی روانشناسی خبره قرار می گیرند و با ورود مرموزانه او با هویتی جعلی هر دوی آنها را یکی با میل و دیگری با مقاومت و بی میل ... دیدن ادامه » به سمت خود جذب می کند تا از لاک تنهایی خود برون آیند و به بخش های پنهان خود سفر کنند؛
امیدی انتزاعی در دل و بطن دو زن افروخته می شود و در این سفر شیرین شبه سراب وار آنها به دستاوردهایی از جنس شیرین زندگی و عشق می رسند؛
تحولی درونی که در هر دو تیپ فمنیست از جامعه اروپایی(فرانسوی) هویدا شده و حرکتی بر پایه سکونی متلاشی شده شکل می گیرد که رنگ و بوی عشقیست بی اساس مبتنی بر کارکرد زبانی و دنیای کلمات که آنان را به فضایی سرشار از امید و رنگهایی جدید پرتاب می کند و دید بصری به آنان اعطا می شود تا در جامعه یکنواخت و یک سویه کلان شهری به مرزهایی از هویتی کشف نشده و کامل تر برسند.
ایده نمایش نامه نویس مبتنی بر تعلیق در حذف هویت اصلی روانشناس و استفاده از نقابی بر هویت او برای راندن بر سیر درونی در بیماران خود جذاب است و غافلگیری انتهای قصه که بر مخاطب آشکار می شود نیز روشی است برای نگاه داشتن مخاطب تا پایان برای دنبال کردن ماجرا و عمدتاً مخاطبینی (غالباً بانوان) که با روایات از زاویه دید ٢ زن اثر بواسطه همذات پنداری دو چندان همراه و همسفر گردند؛
جنس دیالوگهای نمایش بر اساس ترجمه خوب و مسلط استاد اصغر نوری شیرین و مجادله واقع گرایی روایت و زبان طنز کاراکترها از بخش های شیرین اجراست؛
دکور و آکسسوارهایی کمینه که به نظر می رسد کارگردان با این نوع انتخاب هدف خود را بر فاصله گذاری در بازی ها و تعمق برای مخاطب در متن مبتنی بر عقل گرایست تا بخش های دراماتیک داستان که به عمد و بدرستی به حاشیه برده شده به عنوان لایه های زیرین با کارکردی ابزاری در خدمت هسته اصلی اثر که بعد روانشناسانه آن است قرار گیرد؛
شکستهای زمانی و مکانی که براساس دکور مینیمال و نورپردازی ها متنوع بر اساس تقسیم ناحیه بازی ها علاوه بر آوانسن خود دلیلیست که با مخاطب قراردادهایی ساده بر پایه این آمد و رفت ها بسته شود تا او(مخاطب) را به درک بهتری از جنس نمایش و قصه و نوع بازی ها متوسل کند؛
بازی ها خوب و بدون کوچکترین تپق(در شبی که بنده شاهد بودم٢٤شهریور ماه) نشان از تمرینهای مداوم گروه تئاتر ٨٨ و درایت جناب استاد نوری بر متن و جنس بازی و نوع پیاده سازی آن دارد؛
نمی توان بواسطه این نوع انتخاب صحنه ایرادی را گرفت چراکه سبک و استایل کارگردان بر این فرم استوار است؛
شاید کارکرد بهتر و جزئی تر برای المانهای افکت صدا بر اساس امبینت های محیطی می توانست در نوستالژیک کردن فضای رخدادها مؤثرتر باشد.
از گروه تئاتر ٨٨ و جناب آقای اصغر نوری برای این اثر نمایشی کمال تشکر و قدردانی را دارم.

نمایش در قلب ایده خود (رگ) بر اساس درامی واقعی و تاریخی شکل می گیرد و در بستری انتزاعی به پی رنگ های درونی سفر می کند؛

پلات اصلی ، روایتی از ٣ سرباز وطن (٢ سرباز و یک سرجوخه مافوق) در مسیر پلی آهنی بر رود ارس که به هویتی ملّی بدل می گردند و مبتنی بر نظریه اجرا و مدیوم تئاتر حضور یک پرده خوان با کاراکتر سرباز در لباس رسمی روز (با بازی محسن بهرامی) گذشته را به حال پیوند می زند و حین تعویض صحنه ها در قالب راوی به تک گویی و مونودرامی می پردازد تا در فهم قصه به مخاطب کمک کند؛

آنچه که بیشتر نظر مرا جلب کرد طراحی صحنه کارآمد با توجه به کوچک بودن بلک باکس موجود بود و البته صدای افکتهای صوتی و موزیکال صحنه که در خلق نوستالژیک اثر و خیالات شیرین مؤثر بود؛

بازی وحید آقاپور در نقش سرباز عبدالله شهریاری و عرفان ابراهیمی در نقش محمد هاشمی بسیار دقیق و تمرین شده بود و کارکرد لهجه شیرین آذری با توجه به لوکیشن واقعه و تعویض آن با زبان فارسی به واسطه فهم مکمل دیالوگهای صحنه ها جالب و مؤثر بود به نحوی که مخاطب هم در فضای زبان اصلی روایت قرار می گیرد و هم اینکه بصورت مکمل و هوشمندانه برخی دیالوگها از زبان کاراکترها به زبان فارسی روایت می شود تا مخاطب فارسی زبان با کلیت داستان دچار مشکل نشود، ضمن آنکه راوی نیز با زبان فارسی در پرداخت خط اصلی نمایش کمک می کند؛

جنس دیالوگها در قالب طنز برای خلق فضای دراماتیک و پایان تلخ نمایش اثرگذار است و به نحوی ضرب آهنگ نمایش را به واسطه تعاملی شاد با مخاطب حفظ می کند و اینکه کیفیت ایده اصلی و نو بودن قصه قهرمانی در دل واقعی بودن داستان برای مخاطب تا حد بالایی قابل پیگیری و همچنین قابلیت همذات پنداری دارد؛

خرده پی رنگ های خانوادگی سه سرباز بصورت متوالی بر چگالی دراماتیک داستان می افزاید و پایان تراژیک قصه بر اساس کانسپت ایثار به موازات ایده رگ (رگ غیرت) و البته با تأویل رود ارس در القای رگی خروشان و جاری در طبیعت بکر سرزمین مرزی القای چارچوبی ذهنیست تا نویسنده برایند تمامی این مؤلفه ها را پس از خروج از سالن به هم گره زده و لذتی وافر را نصیب روح و جان کند؛

طراحی لباس ها اگرچه دقیق و به نظر مربوط به دهه ٢٠ شمسی می مانست منتها بهتر بود لباس سربازان جدا مانده از مرکز(تبریز) برای ماه ها کمی کهنه تر بنظر می رسید؛

تعویض ... دیدن ادامه » نقشهای الناز،گلسان،سلما برای خانم شه پرست بهتر بود با گریمی متفاوت در بین نقش ها رخ دهد چرا که گاهاً مخاطب در تعویض این سه شخصیت ممکن است دچار ابهام و گنگی گردد، ولی از بازی بسیار خوب ایشان نمی توان چشم پوشی کرد؛

آکسسوارهای خلق صحنه ها بسیار مناسب و مطابق با زمان واقعه است ولی تنها جدا کردن صحنه های خانوادگی و منطقه جنگی بهتر بود با یک جداکننده (غیر از نور صحنه) رخ می داد تا حین اجرای صحنه های خانواده ها مخاطب با بک استیجی که صحنه منطقه جنگی است روبرو نشود؛

اگرچه اجرا ٩٠ دقیقه است ولی ریتم اجرا ، تقسیم اطلاعات ، کیفیت پلات ، دیالوگها ، فرامتنها و تعویض صحنه ها به گونه ایست که مخاطب خسته نمی شود.

از جناب آقای ایوب آقاخانی و تیم خوبشان برای اجرای دلنشین رگ کمال تشکر را دارم.

نمایشنامه اگر چه کلیشه است ولی به جهت پرداخت خوب شخصیتها و روال کلاسیک قصه گو و تزریق ریتمیک اطلاعات و تعلیق های متعدد، متنی دلنشین در بستر اجرا القاء می شود؛

روابط ممنوعه خانوادگی که ریشه در مضمحل شدن بنیان خانواده ها دارد؛
مضامینی چون دروغ و خیانت از پیرنگ های اصلی فرایند نمایش است.

بازی خوب و تمرین شده بازیگران که بر صحنه مسلط هستند با بهره مندی از ایده درهای متحرک و نورپردازی دقیق در صحنه های مختلف ، اثر را برای مخاطب با ریتم و ضرب آهنگی مناسب به پیش می برد و جنس دیالوگ ها به گونه طنز در ارتباط با مخاطب و خنده گرفتن از آنان موفق عمل می کند و در لایه های درونی به حقایق تلخ زندگی شخصیتها می پردازد.

طراحی لباس و چهره پردازی در خدمت اثر رئالیستی و طراحی صحنه مینیمال که برگرفته از ٢ صندوق متحرک و یک لنگه در ٣ وجهی است که در تعویض صحنه ها مبنی ... دیدن ادامه » بر لوکیشنها و زمان نمایش مؤثر و چشم نواز است.

کارگردانی اثر بواسطه ایده های مطرح شده در طراحی صحنه و ایده استفاده از تلفن همراه و زنگهای بین صحنه ای برای تعویض صحنه ها و مطرح کردن رسانه های اجتماعی در شکل گیری روابط و چهره منفی این حلقه اتصالی موفق است.

موارد منفی برای شبی که کار را مشاهده می کردم حضور عکاسی به صورت ایستاده در سمت راست آوانسن از صفر تا صد نمایش با صدای نابجای شاتر دوربین خود که مزاحمتی برای تمرکز تماشاگران بود و برخی مخاطبین که با پچ پچ با افراد کنار دستی خود و برخی هم با چت کردن با موبایل خود و نور صفحه نمایش تلفن همراه شان مزاحمتی برای سایر بینندگان نمایش بودند و این تأثیر خود را از عدم تذکر مسؤول سالن در ابتدای نمایش وام دار است.

تشکر فراوان از خانم ندا قربانیان برای اجرای خوبشان و خسته نباشید به اعضاء گروه هورپاک و کلیه عوامل.

به موازات هسته سرد شده درام نمایشنامه لاموزیکای دوراس نویسنده و فیلمساز فقید فرانسوی و بازنگری متنی استاد جلال تهرانی ، با متد فاصله گذاری شده از بازی زوجی روبرو هستیم که بیش از آنکه توجه مخاطب را به کانون درام معطوف کنند به تعمق و نگرشی شگرف بر تراژدی عشق خود منتهی می سازند؛

سبک بازی امیر کرمی و درخشش تارا یونس تبار در این نمایش به گونه ای رقم می خورد تا با مجموعه اکت های فریز شده و وقفه هایی در قالب ژست هایی چون خیره ماندن های طولانی و دیالوگهایی مقطع و با سکون های ممتد ، تلخی این تلاشی را به نسبت متن یونیزه شده در اختیار مخاطب قرار می دهد تا بر خلاف بازی های غلو شده و احساسی در بطن ٢ کاراکتر قرار بگیریم و قدری پرواز در دنیای تنهایی و انجمادشان را بیازماییم؛

کلیپی تصویری با استفاده از ویدئو وال و بهره مندی از موزیک Max Ritcher که در این بین مخاطب ... دیدن ادامه » را بیشتر در عمق این اتمسفر جای می دهد و پرشهای زمانی را به ذهن متصل می کند؛

صحنه مینیمالیستی و نور کمینه و طراحی البسه ساده و تیره بر تمرکز مخاطب به مضامین مطرح شده در ژرفای متن کمک می کند و او را(مخاطب) از پرداختن به لایه های ترکیب شده در نمایش پرهیز می دهد؛

بی وفایی ، خیانت ، نخوت و غرور در سایه سانتی مانتالیسم به عناصری اکتیویته بدل گشته و رمق بال زدن زوجی که هنوز دل در گرو هم دارند را از آنها گرفته ... زن می خواهد آغوش بگشاید ولی از درون تهیست و مرد نیز در غشاء ی از این فرامین آکنده دست و پا می زند و به جسمی سرد و منجمد بدل گشته است ... سو سوی عشق ناگزیر از این یخبندان عاطفی و حصارهای لاینفک گرمای خود را از دست می دهد و آخرین دیدار هم نافرجام به پایانی غریب جان می دهد تا اندیشه مخاطبین را در سیطره خود چنگ زند و نهیبی باشد بهتر از شعارهای روانشناسان و سمینارها و میزگردهای کلیشه ای رسانه های رادیویی و تلویزیونی؛

از مصاحبت با شما جناب امیر کرمی و بانو تارا یونس تبار پس از نمایش لذت بردم و گاهی اجرا به گونه ای پیش می رود که برایند ذهنی آدمی را بهم می ریزد و بعد از ساعتها فکر به این نتیجه می رسد که دوری جستن از باورها و تمایلات شخصی مبتنی بر دیدن و شنیدن ساختارهای کلیشه ای چه بسا شگفت انگیز و تلخی آن در غایت شیرینی موهومی است؛

قطعاً مجموع این فرایند حاصل تلاش سختگیرانه استاد جلال تهرانی است که سالهاست در این مکتب خانه زحمت می کشند و همه ما قدردان این مهم در سیر متعالی تئاتر کشور هستیم.

(این نوشته برگرفته از نظر شخصی بنده است و ممکن است با تفکر و سلیقه شخص دیگری هم سو نباشد.)

لاموزیکا (دومین ویرایش)
مارگریت دوراس فرانسوی
(بازنگری درمتن با استادجلال تهرانی برای اجرا که متن آن در دسترسم نبود.)

«من یه داستان عاشقانه با تو می‏‌خوام. اینو می‏‌خوام. با تو زندگی کنم. یه داستان عاشقانه با تو. با تو برم. با تو توی یه خونه حبس بشم. اینو می‏‌خوام. اینه. اینو می‌خوام.»

«آدم عشق و هوس رو یا کاملاً به یاد می‏‌آره، یا کاملاً فراموش می‏‌کنه… هیچ سایه‏‌ای توش وجود نداره.»

«می‏‌دونین، اولین باری که آدم خیانت می‌کنه خیلی سخته… خیلی … هولناکه. واقعاً… اولین بار حتی اگه… گذرا باشه… وحشتناکه. اصلاً درست نیست که بگیم اهمیتی نداره.»

«زن: اون دوره از زندگی‌مون بیشتر اوقات تو فکر مرگ بودم. از اون موقع فکر مردن توی من جا گرفت. (مکث) پاریس توی هتل نشسته بودم و داشتم فکر می‌کردم چه جوری می‌تونم این رو ازت بخوام… چه جوری می‌تونم باهات صحبت کنم. اون مرد وارد هتل شد. یادم نیست اون قبلش پشت بار نشسته بود یا نه، ولی فکر نمی‌کنم. خیلی زود اومد پیش من، باهام حرف زد، خیلی زود. سر میزم نشست. خیلی زود خیلی دیر شده بود.»

«می‏‌خوام دیگه… آسوده زندگی کنم… یه کم دیره، می‌‏دونم، حتی برای آسوده زندگی کردن… ولی اگه می‏‌خوام زمان از دست رفته رو جبران کنم باید عجله کنم…»

«هیچ ‏‌چیز به این اندازه تموم‏‌شده نیست… از تموم چیزهای تموم‏‌شده.»

«اولین ... دیدن ادامه » روزی که بدون تو بودم، داشتم از خوشحالی می‏‌مردم… بالاخره از دستت خلاص شده بودم…»

«یه بارمن هیچوقت هیچ ماجرای عاشقانه‏‌ای با مشتری‏‌هاش نداره. برای همین پشت بار هستند، برای اینکه بتونیم باهاشون ساعت‏‌ها حرف بزنیم بدون اینکه اتفاقی بیفته.»

«شاید آدم احساس درد رو وقتی دیگه زجر نمی‏‌کشه فراموش می‏‌کنه.»

انتقال اتمسفر صامت دهه سی قرن بیستم هالیوود و بزرگانی چون چاپلین به مدیوم تئاتر معاصر همواره نمایشی شیرین و خاطره ساز را رقم می زند؛

بدعتی در حوزه تجربی که لطافتها و شیرینی های خاص خود را دارد و البته فراز و فرودهای آزمایشی خود را پشت سر می گذارد؛

این نوع نمایش بدون دیالوگ مدیومیست پویا برای بیان و کنشگری در ظرفی سیاسی که با هدف گذاری های ظاهری و اکت بازیگران در القای مفهومی رویدادهای روز با هوشمندی و ظرافت اثر خود را روی مخاطب می گذارد و تأثیر آن بواسطه ظرفیت تصویری و هویت طنزش به مراتب از نمایشنامه های شعاری و مضمون محور بالاتر است؛

بازی های هماهنگ گروه و فیزیک مناسب تمامی بازیگران این مجموعه برای من القاگر حسی همان فیلم ها و همان سده است؛
بازی بانوان گروه درخشان و عالی و آقایان خصوصاً شخصیت چاپلین و پلیس بسیار مسرت بخش است؛

تا حوالی دقیقه ١٥ ناخودآگاهانه از همراه شدن با گروه مقاومتی درونی داشتم ولی از آن به بعد به دنیای شیرین شان راه یافتم و همراه شدم؛

شکست دیوار چهارم و تعامل بازیگران با مخاطبان در ٢٠ دقیقه پایانی اتفاقی شیرین و نقطه گریزگاهی برای تمدد تمرکز بر صحنه است.

نقدم بر ٣ نقطه استوار است:
اول : ولیوم (درجه شدت) صدای صحنه اعم از افکتهای صوتی محیطی (امبینت) و موزیک های انتخابی بر صحنه بالاست و در دراز مدت گوش مخاطب را به تحلیل و کسر انرژی و تمرکز دچار می کند.

دوم ... دیدن ادامه » : بر اساس الگوی سینمای صامت بهتر است زمان اجرا به یکساعت کاهش یابد تا در ژانر کلاسیک بمانیم و دچار ریتم تحلیل رونده نباشیم لذا تکرار برخی حرکات و پلانها می توانست گزیده تر و کوتاه تر باشد.

سوم : بر اساس مکتب کلاسیک سینمای صامت و ژانر انتخابی به نظرم تلفیق رقص مدرن و حرکات موزون در ١٠ دقیقه پایانی جدا از سبک بدنه است و در بطن اثر نمینشیند البته این نظر بنده است و اگر بخواهیم آن را پذیرا باشیم در حوزه تجربی از سبک کلاسیک به پست مدرن رجعت کرده ایم که با سلیقه من در فضای اصلی بدنه نمایش جور نیست.

بسیار لذت بردم از نمایش و بازی ها و تجربه خوبی حاصل شد؛ از کارگردان محترم مجموعه و تیم خوبشان کمال تشکر و قدردانی را دارم.

تئاتری روایی با سه زاویه دید متفاوت که در انتها و به موازات لوث شدن پرونده از حقیقت رخ داده پرده بر نمی دارد و با ابهامی فزاینده به اتمام می رسد که این روند پایانبندی مبتنی بر حقیقت که ممکن است انتزاعی باشد بر زیبایی های متن می افزاید؛

متن نمایش اگر چه در ابتدا کلیشه ای به نظر می رسد ولی با پرداخت خوب لایه های داستان و وجود سه زاویه دید مختلف آن را در ورطه خطی بودن و کسالت مخاطب از قصه گویی یک سویه نجات می دهد ضمن آنکه کارکرد اجتماعی این نمایشنامه در جهت روند آگاهی بخشی جامعه در مسیر عدم ارتکاب جنایتی چون اسیدپاشی بسیار بالاتر از ده ها کنفرانس و سمینار و درج خبر است؛

روند تزریق اطلاعات به مخاطب مناسب ولی شاید تعلیق موجود در متن درام زود رخ داد (خودکشی مادر بر اساس روایت دختر در اثر آن رویداد)؛

بازی های درخشان که پیشتر بازی جناب هادی احمدی را در اپیزود دوم "برخورد جسم سخت به سر" از سجاد داغستانی عزیز سال قبل شاهد بودم و با توجه به قابلیت فراوان طنز بودن بازی این عزیز در لایه های روایت نمایشنامه تضادی از جنس بازی ایشان با ٢ بازیگر محترم دیگر در صحنه شاهد بودیم که علاوه بر خنده گرفتن واقعی (نه تصنعی) از مخاطب در دل یک درام تلخ که خود اتفاقی نو یا حداقل کمتر دیده شده است و باعث دلنشین شدن کار بر صحنه و برای مخاطب است؛

آکسسوار مینیمالیستی صحنه و عدم وجود دکور تمرکز مخاطب را بر بازی ها و متن روایی متمرکز می کرد؛

استفاده از نورهای اسپات برای منولوگ کوتاه متهم در ابتدا و انتهای نمایش و روند نور دهی به صحنه در خدمت تنش در اثر و خلق روایت هاست؛

وجود موزیک متن در ژانرهای Dark Ambient و Drone با شدت صوتی پایین و ویدئو وال تک رنگ سیاه و سفید بر شدت تنش صحنه می افزود و استفاده از آن برای اطلاع دهی خطی در مورد محل های وقوع جرم و یا اطلاعات دادن در مورد مبحث حقوقی قضایی قسامه و معرفی کامل موسیقی های مورد استفاده در کار مناسب و به جا بود؛

بهای پرداختی برای بلیط بسیار مناسب بود و در این وانفسای اقتصادی با این سالن فاخر بسیار اتفاق سنجیده و انسانی است که از طرف این تیم شریف مقتضی شده است؛

تنها ... دیدن ادامه » نقدی بر ٢ بخش اثر است که عرض می کنم :
اول آنکه کارگردان محترم اثر می توانست کارکرد تصویری بالاتری از ویدئو وال انتهای صحنه بگیرد و با نمایش تصویری لوکیشنهای محل روایت و واقعه از ظرفیت های بصری نمایش استفاده بیشتری کند؛

و دوم استفاده از موزیک در ژانر Black Metal انتهای اثر در بدنه نمایش نمی نشست و خانم ویولن نواز نیز بسیار کوتاه ملودی مورد اشاره بازیگر زن در حین روایت متن را نواخت و نیاز بود که بیشتر در صحنه تک نوازی کنند و با موزیکی که پیشتر بیان کردم بهتر سینک (همزمان) می شد.

همیشه سالن حافظ را دوست دارم و سبک بلک باکس آن و عمق آن برایم جذاب است ولی ای کاش فکری به حال صندلی های فرسوده آن می شد و روند نوسازی آن زودتر رخ می داد چون برای اجراهای بیش از ٦٠ دقیقه غیر قابل تحمل می شود؛

در انتها از جناب هادی احمدی و تیم خوبشان برای خلق این درام اخلاقی کمال تشکر را دارم و بسیار لذت بردم.

⭐️⭐️⭐️⭐️

کارگردانی سرشار از خلاقیت در حوزه تجربی؛
تصویربرداری و تدوین بی نظیر؛
متنی درخشان از استاد محمد رضایی راد؛
بازیگرانی که با وجود سختی قرارگرفتن در نماهای Pov متعدد و حجم مونولوگ های زیاد خوش درخشیدند؛
مشاوری دانا چون استاد بهرام بیضایی نازنین؛

راوی با صدای شیرین بانو رویا تیموریان که بواسطه حجیم بودن متن خوانشی گاهی برای مدیای سینما آزاردهنده است(منظورم حجم بالای روایت روی تصویر و تکرار برخی از جملات در خوانش ها بر اساس زمان یکساعته فیلم طولانی بود و تا حدودی بار فلسفی و تفکر سوار بر تصاویر را بسیار بالا می برد و طبعاً این چالشی است بر ضرب آهنگ ریتم و دوری از سیر خط داستان لذا کوتاهتر شدن این راوی گری و ایجاد سکوت هایی در قصه می توانست تمرکز مخاطب را بالاتر ببرد)؛

و مدت زمان ٦٠ دقیقه ای فیلم که به نظرم به موقع خاتمه یافت تا ... دیدن ادامه » اثر در مرز از ریتم افتادگی رهایی یابد.

روزنامه نگاری که خانه نشین شد
روزنامه نگاری که مهاجرت کرد
روزنامه نگاری که کافه دار شد
روزنامه نگاری که کشاورز شد
.
.
.
.
و اسبی که دیگر متعلق به صاحبش نشد...
.
.
.
.
.
بانو مینا اکبری درود و سپاس وافر از این ایده و همت عالی

محدوده ابری


اپیزود ١ : در مه ====> مدت زمان : '٢٥ دقیقه
اپیزود ٢ : در برف ===> مدت زمان : '٢٠ دقیقه
اپیزود ٣ : دریـا ===> مدت زمان : '٣٠ دقیقه

اپیزودهایی با محوریت مکانهایی با چگالی سنگین در جذب مخاطب منطبق بر حادثه محرکی در دل طبیعت در شروع داستان ها؛
حلقه اتحاد ٣ اپیزود علاوه بر لوکیشن هایی در محدوده ابری مبتنی است بر رهایی انسان ماشینی در طبیعت و استفاده ابزاری او از مسیرها و چالش های پیش رو که گاهی تا سرحد مرگ پیش می روند...
فیلم برداری های بسیار زیبا با پَن هایی (حرکت دوربین در سطح افق) به یادماندنی و ثبت کارت پستالی لحظاتی با شکوه در قاب تصویر .
کنش های دراماتیک و قالباً با حادثه محرکی در دل طبیعت و بدون دخالت انسانها و ماشینها ...

[ شاید طبیعت هم از دست قماش آدمیزاد و تغییرات زیست محیطی و یا پلیدی های درونش به ستوه آمده و دست انتقام می گشاید. ]

اپیزود یک : با بازی درخشان پیرمردی همراه هستیم که با بهره مندی از فلش بک پیش آگاهی از مرغابی سر بر جاده نهاده تعلیقی شکل می گیرد تا مخاطب علاوه بر زیبایی تصاویر بوم مانند، قصه را نیز دنبال کند و البته نقش جزییات در صداها و صدابرداری خوب از دیگر صفات ممیزه این اپیزود است.

در ... دیدن ادامه » اپیزود دوم : اگرچه با کوهستانی پوشیده از برف طرف هستیم که علاوه بر زیبایی تصویری نوید از ورود در مسیر سفیدی وحشت طبیعت را می دهد ولی با تدوین غیرخطی از طرف کارگردان مواجهه می شویم که با فلش بک و یا فلش فورواردهایی عامدانه خط ساده روایت را مخدوش می کند و در انتهای اپیزود با گنگی روایت روبرو هستیم.

اپیزود سوم : مبتنی بر درامی زوجیتی است و البته بر اساس حلقه وصل کننده ٢ قسمت قبلی فیلم ، طبیعت و فضای حاکم ناتورالیستی بخش مهم ایفاگر روایت دلهره آور قصه است که در پایان اثر با تکنیک تصویری جابجایی هویتی غافلگیری جذابی را برای مخاطبین رقم می زند.

نوع نگاه سازنده فیلم و خط روایت داستان با وجود سادگی و جذابیتهای تصویری گاهی از شیوایی روایی دور می شود.

در کل با تمام فراز و فرودهای اثر ، در حوزه سینمای تجربی اثری لذت بخش را شاهد هستیم و بهره مندی از طبیعت و کارکرد دراماتیک آن بر تیپ های داستان ما را به نگاهی کمتر پرداخته شده در سینمای ایران معطوف می کند.

نگاه پارودی و البته عروسکی به نمایشنامه های کلاسیک و تراژیک جهان در هسته ی دراماتیک خود همواره شیرین و فانتزیست و در خلق فضایی طنز و کمیک موفق عمل می کند.
مخاطبین نازنینی که با اثر تعامل برقرار کرده و نمایشی که با قلم نغز و ظریف خود همسو با جغرافیای ما همزیستی دارد بنای خنداندن را از ابتدا تا پایانش پی ریزی می کند.
با دکور و آکسسواری مینیمالیستی و کمینه و نورپردازی در این راستا و کارکرد اشیاء در قامتی تجسد یافته از هویت های انسانیِ شخصیتهای اصلی نمایش ، حداکثر بهره مندی و اثربخشی را بر اذهان منقش می کند.
بازیگران توانای نمایش نیز بواسطه قرار گرفتن در فضایی کمیک و باور حضور در این نقیضه و البته انرژی و نشاط مخاطبین بر خط روایت سوارند و گویی در طوفان پارودیک شاهکار عاشقانه و تراژیک شکسپیر خوش می درخشند.
نمایشی که در حوزه طنز شیرین خود در ورطه لودگی ... دیدن ادامه » و ابتذال قرار نمی گیرد و شوخی های درون متنی و بداهه ها در بیان و بازی ها در خدمت هدف کمیک و پارودیک خود بر پیکره سنگین دراماتیک اثر تلنگری طنازانه دارد.
موافقم و زمان آن رسیده که برخی از شاهکارهای ادبیات نمایشی با نگاهی آلترناتیو و طنزی آغشته به شوخ طبعی به زبان تحریر در آمده و در فضاهای اجرایی سالن ها قرار گیرند و با زاویه دیدی بهلول وار آثاری را که صدها و بلکه هزاران بار در سالن های پایتخت در ژانرهای اصلی و رئال یا فرمالیستی و یا آوانگارد شاهد بوده ایم نظارگر باشیم.
از جناب هادی حجازی فر طراح و کارگردان نمایش (که پیشتر در نقش هایی جدی در قالب مستند قهرمانی و البته شخصیتهای ارزشی و انقلابی هنرنمایی دیده بودیم و البته در این فضای آلترناتیو و چرخشی نیز شیرین و خاطره ساز بوده اند ) و گروه اجرایی محترم نمایش و گروه محترم هامون بواسطه میهمان نوازی کمال تشکر را دارم.

#شاهکار
خیلی موجز می نویسم مسؤولین محترم اگر می خوانند و به من اعتماد می کنید وقتتان را برای آثار دیگر در مورد ارسال به کن و اسکار به عنوان نماینده ایران برای سال ٩٨ یا 2020 تلف نکنید، این فیلم از منظر ایده،فیلمنامه،بازی ها،فیلمبرداری،تدوین،صدا و کارگردانی از درجه ممتاز برخوردار است و شایسته تقدیر؛

و بی شک بهترین فیلم ایرانی ٤ ماه اول سال که دیده ام.
امتیاز کامل ٥/٥.

نازنین مرد تنها...
وقتی اراده پولادین داری و افکار بزرگ ، دشمنان و خائنین به تو نیز زیاد خواهند بود...
و این یک اصل است...
حقایق که گاهی سالها (و به صلاح) زیر خروارها بایگانی می ماند ولی روزی نقابها می افتد...