علی رفیعی وردنجانی نویسنده و منتقد سینما

آقای زالو به کارگردانی مهران احمدی گفتمانِ غیرِسینمایی بر سرِ نوستالژی‌هایی از سینمای ایران است که در بی‌جهت‌گوییِ خود گُم‌شده. سینمایی که می‌بینید به تنهایی حرفی برای گُفتن ندارد و با تکیه بر کلیشه‌های دمِ‌دستی سعی در عقب‌نماندن از گیشهْ به نامِ این سینمای کم جون می‌کند. این زالو با مَکیدنِ نوستالژی‌هایی از سینمای ایران، که هر کدام به تنهایی حرفِ مهم و جدّی‌ای برای گُفتن دارند، می‌خواهد همچون مَگسی پرورده شود تا با گُنده‌گویی‌هایی که هیچ ربطی به پیرنگ پیدا نمی‌کنند، پرواز کند. شخصیت در فیلمْ فریب دهنده تماشاگر را آچمز می‌کند. امین حیایی چه ربطی به برادرش دارد؟. «آقای زالو» نه یک فرصت‌طلبِ جاعل را نشان داده و نه یک رزمنده و همرزش را ستوده. ظاهراً حرف برای گُفتن بسیار دارد امّا در باطن گویی همه‌ی فیلم برای سکانسی طراحی شده که: شخصیت در استودیوی بی‌بی‌سی با عینک دودی نشسته باشد و کسی مانند خیابانی او را خطاب کند. بیننده دیگر نه به تسبیح دست گرفتن‌های مدیری می‌خندد، که انگاری او را از «رحمان 1400» منوچهر هادی آورده‌اند، و نه به توصیه‌هایی که صامتی به آن خواهران بسیجی می‌کند فقط این وسط من توی کتم نمی‌رود به چه قیمتی کاراکتر مونا فرجاد، که اهمیتِ او بیش از پدرش و لحظاتیْ حیایی در فیلم است، کنار گذاشته شد؟ و...
متن کامل را در مجله سینمایی برداشت بلند بخوانید.
https://longtake.ir/mag/?p=25932
https://aparat.com/v/mfr154w

برتا: داستان یک اسلحه به کارگردانیِ امیرحسین ترابی بخشِ پنهان در یک روایتِ پلیسی است که به کشف و شهودی عقلانی بر اساسِ ادله‌ ختم می‌شود. قصّه برایم خیلی تعلیق داشت و از همه مهم‌تر شیوه‌ی پرداخت به واکنش‌های سرگرد، با بازی حقیقت‌دوست، برایم جذاب و خاصّ بود. اگرچه از نظر تکنیکی در برخی جاها با کارگردان هم‌نظر نیستم، مانند: اُپِنینگِ فیلم که در ابتدا مدیومی همتای فیلم‌های استنادی دارد و بعد، آن تمرکز به روایتی منسجم تغییر می‌کند و از حالت 4:3 به واید جهش می‌یابد. تغییرِ مدیوم در یک اثرِ قصّه‌گو نباید به اندازه‌ای سریع و غیرقابل مفهوم باشد که تماشاگر شکل مابه‌ازایی آن را نتواند پیدا کند؛ مثلاً همه‌ی ما همذات‌پنداریِ عمیقی با این قصّه داریم که بر اثرِ واکسن‌های آلوده‌ عدّه‌ای بی‌کَس‌وکار شده‌اند اما این به سمپاتی و هرمونوتیکِ جریانی ارتباط داده نشده. تکنیک در برخی لحظات داستان را به خوبی، تا به اینجا که یک قسمت از آن را دیده‌ام، روایت نمی‌کند امّا آنچه برای شخصِ من در ذاتِ چُنین درامی اهمیت دارد استفاده از الگوریتم‌های نوآورانه‌ای است که تبدیل به ویژگیِ مُنحصِربه‌فردِ سرگرد می‌شوند. مثلاً در «نوار زرد» امیر آقایی را بارها دیده‌ایم که با همسرش در خیالِ خود حرف می‌زند و این برایمان شاید تکراری باشد امّا استوانه‌ی درام در «برتا: داستان یک اسلحه» تفاوت‌ها را مشخص خواهد کرد و...
متن کامل را در مجله سینمایی برداشت بلند بخوانید.
https://longtake.ir/mag/?p=25929
ویدئوی مرتبط را در کانال آپارات من ببینید.
https://aparat.com/v/cma086v

شغال بهرنگ توفیقی نهایتِ ذاتِ فرهنگ گُسیختگی در جامعه‌ی نمایشِ خانگی است که ترویجِ افسردگی، بی‌بندوباری، سیاست‌زدگی و واپس‌گرایی در آن زبانزد شده. گویی نافِ نمایش‌خانگی را یک اُپوزیسیون بُریده. داستان‌هایی پُر شده با مشروباتِ الکلی، موادِ مخدر، ثروتِ ناشناخته، پوکر، تجاوز به عُنف روابطی که به ازدواج ختم نمی‌شوند و خارج از ازدواج هستند و... که همه‌ی این تالی‌فاسدها بجای یک نقدِ اجتماعی تبدیل به فرآیندی دراماتیک و جذاب می‌شوند تا بیننده ناخودآگاه نسبت به سلبریتی‌های مُنَقَّش در اثر کِشِش پیدا کند. اگر قرار است این شبکه کپیِ خوب یا بدی از محصولاتِ ترکیه‌ای و یا هرجای دیگری برایمان بسازد، پس وجودِ ذاتیِ او کم کم جایگزین صدا و سیمای ملّی خواهد شد و زودپزی را از مزخرفاتِ غربی پُر خواهد کرد که سوپاپ اطمینانِ آن دیگر خراب شده. من مسئله‌ام با تدافعِ فرهنگی این شده که اساساً با تداخلِ فرهنگی اشتباه گرفته می‌شود. تجاوز به نجابتِ یک دخترِ ایرانی همان‌اندازه باید بد باشد که مشروب خوردن و دماغی بالا رفتن. این آثار از ایرانی بودن فقط نام و شمایلِ فارسی را بدوش می‌کشند و بویی از معرفت و فرهنگِ ایرانی نبرده‌اند. غیرِ ممکن است محصولی الهام گرفته از غرب حاویِ جزئیاتی باشد تا فرهنگِ ملّی را بدوش کشد. بله من خیلی کوچکتر از آنم که درباره‌ی فرهنگ و زن ایرانی حرف بزنم امّا حداقل دلم برای امثالِ خودم می‌سوزد که با تلویزیون سرگرم نمی‌شوند و پناه می‌برند به آثاری که با شیبِ ملایم در حالِ فروپاشیِ نظامِ فرهنگیِ کشور هستند سرشان گرم شده و...
متن کامل را در مجله سینمایی برداشت بلند بخوانید.
https://longtake.ir/mag/?p=25833
https://www.aparat.com/v/zld80l7

شعور یک فیلم سازی که تازه از عشق و معرفت هم حرف می‌زنه.

آدم فروش با نامِ سابق تابستان همان سال به کارگردانی محمود کلاری فیلمِ عجیب و خوبی است. در این آشفته‌بازار سینمای ایران که عامریان فیلم و کریم امینی مانور می‌دهند، این فیلم یک غنیمتِ جنگی محسوب می‌شود. قبل از پرداختن به خودِ فیلم باید این توضیح را بدهم که یکی از وکیل‌ها در فضای مجازی نظری داده بود راجع به سریال «آقای قاضی» که پس جای وکیل در این برنامه کجا است؟؛ من لازم می‌دانم که این توضیح را بدهم که اگر بیشترِ قسمت‌های این مجموعه را دیده باشید حتماً وکیلی هم وجود دارد برای دفاعْ اما مسئله این‌جا است که اکنون وکیلی را می‌شناسم که راه دور زدنِ قانون و شرع را به موکلِ خود آموخته و بدون ترس در حمایتِ دیگر وکلا نیز قرار می‌گیرد، وجودِ چُنین برنامه‌هایی به ما می‌آموزد اگر حقوق شهروندیِ خود را بخوبی بدانیم و هر چیزی را جلویمان گذاشتند امضاء نکنیم تا برای دیگران سند شود، دیگر لازم نیست برای هر مسئله‌ی کوچک و سردردآوری پرونده درست کنیم و وقتِ با ارزش قُضّات را بگیریم. اما مشخصاً در مورد «آدم فروش» کلاری باید این نظر را بدهم که ما با یک فیلم سر راست که قصّه‌ی خوبی دارد، از بازی‌های روانی برخوردار است و سوژه‌ی حیرت‌انگیزی در انتخاب پلان‌ها و کادربندی برگزیده، روبه‌روایم. این فیلم اگرچه اَطوارهای تارکوسفکی‌وارش را دوست ندارم، امّا به منِ فیلم باز در سینمای ایران ثابت می‌کند می‌شود ادعای فیل‌گونه نداشت و با خرافات و رَمالی صرفاً بر اساس یک نوستالژی و خاطره‌بازی مقابله کرد و...
✍️ #علی_رفیعی_وردنجانی
🧿#نقدهای_علی_رفیعی_وردنجانی #آدم_فروش #تابستان_همان_سال #مهران_مدیری #فریبا_نادری #سمیرا_حسن_پور #رایان_سرلک #علی_شادمان #محمود_کلاری #کوهیار_کلاری #تارکوفسکی #مادر #نوستالژی #سینما #درام #نقد_فیلم 🧿
https://longtake.ir/mag/?p=25897
https://aparat.com/v/hlwu2l1

https://aparat.com/v/udt1n26