واقعیت و زیبایی
درباره مجموعه درها و یادها
درها و یادها بی تردید متفاوت ترین و چالش برانگیزترین سری عکسهای عباس کیارستمی بشمار میروند .آنها مجموعه ایی از تصاویر ساده و تا حدی رازآمیز درب های ورودی باشکوه و البته همیشه بسته ایی هستند که معمولا در منتها الیه کوچه های بن بست و تاریک قدیمی جای داشته اند.این دربها تنها جلوه بیرونی خانه های درونگرای ایرانی را نمایش می دهند و در عین حال تصویری نوستالژیک از محله و همسایگی را در خاطره ها بیدار میسازند .تمامی عکسها در شرایط تصویری کاملا یکسان و بدون هرگونه مداخله هنرمند تهیه شده اند تا شاید در وحله اول بیانگر نوعی گونه شناسی دربهای قدیمی ایرانی باشند . از این منظر مجموعه تصاویر نشان دهنده این واقعیت تعمق برانگیزند که دربهای کلاسیک علاوه بر زیبایی در ترکیب و رنگ ، از تنوع شکلی بسیارگسترده ایی نیز برخوردار هستند
اما درنگاهی عمیقتر بنظر میرسد مجموعه درها و یادها کیارستمی بیش از آنکه درباره درب باشد ، به وسوسه پنهان وی برای رهایی از اصول زیبایی
... دیدن ادامه ››
شناختی تصویر مربوط میشود . او در این آثار از هرگونه مداخله در شکل و ترکیب تصویر اجتناب ورزیده و برخلاف دیگر کارهایش از انگاره های زیبایی شناختی تعمدا فاصله گرفته است.کادر تصویر دقیقا به روی مستطیل چارچوب درب بسته شده و ترکیب و رنگ آن نیز کاملا تابع وضعیت درب است.گویی تصویر نوعی فتوکپی دقیق درب در سایز واقعی است و هیچ زاویه نگاه یا گزینش کادری خاص برای اعمال سلیقه شخصی در آن بکار گرفته نشده است. این وضعیت طبیعتا جایی برای نقد اثر هم باقی نمیگذارد ، چرا که هر اظهارنظری در خصوص ظاهر اثر ، در اصل نقد خود درب است و نه تصویر کیارستمی از آن . در واقع تصویری که چیزی به درب اضافه یا از آن کم نمیکند،نمیتواند مستقلا مورد نقد قرار گیرد . اما جایی که هنر را نتوان نقد کرد درحقیقت یک بن بست برای هنر است ، بن بستی که پیش از طرح هر موضوعی ، خود هنر را به چالش میکشد
عباس کیارستمی در حالی که همیشه در همه مجموعه هایش کادر و ترکیب تصویر را بر مبنای نگاه خلاق خود تعیین میکرد ، دراین مجموعه با انطباق کامل تصویر درب بر واقعیت فیزیکی آن ، عکسی ارائه کرده است که اگر هر شخص دیگری با این درجه از واقع نمایی تهیه میکرد ، قطعا غیر از این نمیشد . او بدین ترتیب خود را از اثر خویش مجزا کرده تا شاید از هرگونه تاثیرگذاری رمانتیک و القا ذهنیت به مخاطب فاصله بگیرد.برای نیل بدین هدف ، تمامی تصاویر با زاویه و طراز دوربین واحد ، شرایط نوری یکسان و در نهایت وفاداری به سوژه تهیه شده تا هیچ ردپایی از هنرمند درآن دیده نشود . رهیافت او پافشاری مطلق بر واقعیت است ، برای باز تولید نمایه هایی از دربها که عاری از هرگونه مداخله وقضاوت هرمند هستند. این رهیافت مبتنی بر انکار خویشتن ، مصداق واضحی است از نظریه مرگ مولف که به موجب آن بیننده ، بجای جستجوی منظور هنرمند از دربهای سنتی ، دریافت شخصی خویش از آنها راخلق میکند . همه این تمهیدات بدان منظور است که مخاطب مستقیما با خود "درب " مواجه شود و نه "درب" از منظر کیارستمی و بتواند مستقل از تحمیل احساس و رای هنرمند ، برداشت آزاد خود را داشته باشد.مفهوم ین فرآیند ، خاموشی هنرمند و در قبال آن فعال شدن مخاطب است ، همچنان که ژاک دریدا تصریح میدارد " تولد مخاطب به بهای مرگ مولف است "
دکتر علیرضا سمیع آذر
قسمت اول
تالار وحدت
تئاترشهر تهران
تماشاخانه ایرانشهر
پردیس تئاتر شهرزاد
تماشاخانه ملک
عمارت نوفل لوشاتو
تئاتر هامون
خانه نمایش دا
تالار مولوی
تالار حافظ
تماشاخانه سنگلج
تالار هنر
